Europese omroepen sterk verdeeld over deelname Israël aan Songfestival
4 december 2025 08:00
Mag Israël volgend jaar meedoen aan het Eurovisie Songfestival? Dat is de vraag die vandaag op tafel ligt bij organisator EBU in Genève. Het is een bijeenkomst onder hoogspanning, want de Europese omroepen die lid zijn van de EBU zijn tot op het bot verdeeld over deelname van het land.
AVROTROS en vier andere omroepen willen Israël boycotten vanwege de oorlog in Gaza. De kans is klein dat het tot zo'n boycot komt, want veel omroepen en ook de EBU zelf vinden dat te ver gaan. Een stemming over het onderwerp is al eens uitgesteld. De deelname van Israël staat vandaag weer op de agenda, maar tot een stemming over een boycot zal het waarschijnlijk niet komen.
Duitsland en Oostenrijk voor Israël
Een aantal EBU-landen is fel tegen een boycot, Duitsland en Oostenrijk voorop. Oostenrijk organiseert het songfestival volgend jaar in de hoofdstad Wenen. De Oostenrijkse omroep ORF vindt het gezien zijn eigen oorlogsverleden ondenkbaar dat Israël niet meedoet aan het liedjesevenement.
Duitsland gebruikt hetzelfde argument. De Duitse bondskanselier Merz heeft gezegd dat de Duitse omroep zich moet terugtrekken als Israël wordt uitgesloten. Duitsland is een van de vijf landen die het meest bijdragen aan het festival en heeft daarom een machtige stem.
Spanje is ook een van die vijf grote landen, maar is juist voorstander van een boycot. Als Israël meedoet, haakt de Spaanse omroep af, herhaalde de directeur een paar dagen geleden nog. De Nederlandse omroep AVROTROS heeft in september ook dat standpunt ingenomen. De omroep zegt na het EBU-overleg te laten weten of dat besluit blijft staan.
Standpunt van AVROTROS:
AVROTROS wil een boycot van Israël vanwege de oorlog in Gaza, liet de omroep in september weten. Het kon "de deelname van Israël in de huidige situatie niet langer verantwoorden gezien het voortdurende en ernstige menselijke leed". Ook ziet de omroep dat het Eurovisie Songfestival door de Israëlische regering als "politiek instrument" is ingezet, vanwege een campagne van de Israëlische overheid voor de Israëlische inzending. "Dat druist in tegen het apolitieke karakter van het Songfestival."
Ook zevenvoudig winnaar Ierland en Slovenië hebben verklaard dat ze afhaken als Israël mag meedoen, ook nu er in Gaza een wapenstilstand is. Dat geluid is eveneens te horen bij de publieke omroep in IJsland, al wachten ze daar met het definitieve besluit tot na de vergadering. Ook AVROTROS wacht dat beraad dus af.
Zo vormt Nederland met Ierland, IJsland, Spanje en Slovenië een kopgroep van landen die zich het felst uitspreken tegen deelname van Israël. Maar de kritiek leeft breder: ook België zegt dat de EBU met een "krachtig statement" moet komen. De Noorse publieke omroep gaf al aan dat over dit onderwerp een democratisch besluit moet vallen van de EBU-landen.
EBU past regels aan
Om de gemoederen te sussen en een stemming te voorkomen, is de EBU achter de schermen al maanden in overleg met de omroepen. Als resultaat daarvan kwam de organisator een paar weken geleden met een aantal nieuwe regels voor het volgende Eurovisie Songfestival. Zo keren de jury's weer terug in de halve finale en mogen kijkers nog maximaal tien stemmen uitbrengen op hun favoriete inzending(en) in plaats van twintig.
Ook komen er strengere regels voor het promoten van artiesten en het (financieel) bijdragen daaraan door de overheid. Dat gebeurde onder meer bij de afgelopen editie. Israël kreeg toen de meeste publieksstemmen, na een gelikte promotiecampagne betaald door de Israëlische overheid.
Standpunt van Israël
Volgens de directeur van de Israëlische omroep KAN "is er geen reden waarom Israël geen belangrijk onderdeel zou moeten blijven van dit culturele evenement". De omroep vindt "dat het songfestival niet politiek mag worden" en zegt dat Israël "een van de succesvolste deelnemers aan het Eurovisie Songfestival is". In de afgelopen zeven edities eindigde Israël vier keer in de top 5. In 2018 won het land de liedjeswedstrijd voor het laatst.
De EBU hoopt met de nieuwe regels het vertrouwen in het evenement en de transparantie erover "te versterken". Het is de vraag of die aanscherping voldoende is voor de omroepen. AVROTROS wilde tot nu toe nog niet reageren op de nieuwe regels.
Nieuwe deelnemers
Er zijn ook landen die komend jaar hun rentree willen maken. De omroepen van Moldavië, Roemenië en Bulgarije gaan weer artiesten sturen, na jaren van afwezigheid. Mogelijk sluit ook Kazachstan zich voor het eerst aan. Zelfs Canada onderzoekt of het kan meedoen aan het songfestival.
De Oostenrijkse omroep ORF is daar voorstander van. Die wil komende editie, het 70-jarig jubileum, groots vieren. ORF directeur-generaal Roland Weissmann hoopt dat komend jaar in Wenen meer landen dan ooit gaan meedoen.
Houthi-rebellen laten gegijzelde zeelui na vier maanden gaan
4 december 2025 07:25
Houthi-rebellen uit Jemen hebben de elf zeelieden laten gaan die ze gegijzeld hielden sinds hun schip Eternity C verging bij een aanval. De groep Filipijnen en Indiërs is naar Oman overgevlogen, vanwaar ze zullen terugkeren naar huis.
Het is niet duidelijk waarom de elf nu worden vrijgelaten. De Houthi's stellen dat ze al die tijd niet gegijzeld zijn geweest, maar alleen bij hen te gast waren.
De elf werden kort na de Houthi-aanval op hun schip in juli uit het water gevist door de rebellen. Tien anderen werden door internationale hulpverleners gered. Bij de aanval kwamen vier opvarenden om het leven.
Het zinken van de Eternity C was het grootste verlies voor de internationale scheepvaart sinds de Houthi's in november 2023 begonnen schepen aan te vallen met raketten en drones. Meer dan honderd schepen kwamen onder vuur te liggen, maar zelden was de schade zo groot als bij de Eternity C.
De Houthi's zeiden de aanvallen uit te voeren uit solidariteit met het door Israël belaagde Palestijnse volk. Sinds Israël met Hamas een staakt-het-vuren overeenkwam, zijn ook de aanvallen op de schepen gestopt.
Lichaam Thaise gijzelaar geïdentificeerd, resten Israëlische agent nog in Gaza
4 december 2025 07:07
Israël heeft de stoffelijke resten geïdentificeerd van de gijzelaar die het land dinsdag van Hamas kreeg. Het gaat om de Thaise landarbeider Sudthisak Rinthalak. Dat betekent dat het lichaam van de Israëlische politieagent Ran Gvili het laatste van de gijzelaars is dat nog moet worden teruggebracht.
Het overdragen van de lichamen is onderdeel van het bestand tussen Israël en Hamas dat op 10 oktober van kracht werd.
Het lichaam van Rinthalak werd door het Rode Kruis vanuit Gaza overgebracht en overgedragen aan het Israëlische leger voor forensische identificatie. Rinthalak was 42 toen hij werd gedood in kibboets Be'eri tijdens de aanval van Hamas op Zuid-Israël op 7 oktober 2023.
Hamas heeft ermee ingestemd om alle levende en omgekomen gijzelaars in Gaza uit te leveren aan Israël. Sinds het begin van de fragiele wapenstilstand heeft de Palestijnse militante groep alle 20 levende gijzelaars en 27 lichamen teruggegeven in ruil voor ongeveer 2000 Palestijnse gevangenen.
Meer mensen twijfelen over online informatie, vooral op sociale media
4 december 2025 07:00
Steeds meer mensen trekken informatie die online wordt gedeeld in twijfel, vooral als die via sociale media tot hen komt. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) naar ICT-gebruik van huishoudens en personen.
72 procent van de deelnemers aan het onderzoek zegt in de afgelopen drie maanden online informatie te hebben gezien of gelezen die volgens hen niet waar was. In 2023 was dat 67 procent, in 2021 63 procent.
Vooral de twijfel aan nieuws op sociale media is de afgelopen vier jaar toegenomen: 63 procent twijfelde daar dit jaar aan, tegen bijna 54 procent in 2021. Nieuws op nieuwswebsites wordt door veel minder mensen in twijfel getrokken: een kwart zegt de afgelopen maanden daar nieuws te hebben gelezen dat niet waar was, ongeveer net zoveel mensen als in de afgelopen jaren.
65-plussers twijfelen het minst
De groep 25- tot 45-jarigen twijfelt met 84 procent het meest over de waarheid van online informatie. 65-plussers twijfelen met 48 procent het minst. Wel denkt ook deze groep steeds vaker dat berichten niet waar zijn. In 2021 ging het nog om 36 procent.
Mannen betwijfelden online informatie dit jaar vaker dan vrouwen: 76 tegen 68 procent. En mensen met een hbo- op universitaire opleiding deden dat vaker (83 procent) dan mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma (59 procent).
Zelf controleren
Van de mensen die vraagtekens plaatsen bij de juistheid van online berichtgeving zegt 68 procent zelf te hebben gecontroleerd hoe het zat. Dat zijn vooral mannen, 12- tot 45-jarigen en hbo- of wo-geschoolden.
Van de mensen die zelf online informatie controleren, doet 80 procent dat door online naar meer informatie te zoeken. 30 procent bespreekt de informatie met anderen of zoekt offline naar meer informatie.
De mensen die online informatie niet zelf verifiëren geven het vaakst als reden dat ze al weten dat de informatie of de bron niet betrouwbaar is. Een derde zegt niet te weten hoe ze dit zelf moeten controleren of vindt dat te moeilijk.
Onderzoeksmethode
Het CBS-onderzoek over het ICT-gebruik van huishoudens en personen wordt sinds 2012 uitgevoerd. De doelgroep is de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder in particuliere huishoudens.
Het gaat om een steekproefonderzoek, wat betekent dat de cijfers schattingen zijn. De precisie van de schattingen wordt weergegeven in een interval dat met 95 procent zekerheid de werkelijke waarde bevat.
Wekdienst 4/12: Uitspraak in zaak-Borsato • Kamer debatteert over Nexperia
4 december 2025 06:56
Goedemorgen. De rechtbank doet vandaag uitspraak in de zaak tegen Marco Borsato en de Tweede Kamer debatteert over de Chinees-Nederlandse chipmaker Nexperia.
Eerst het weer: aan het begin van de ochtend is er veel bewolking. Daarna breekt de zon vaker door en is het tijdelijk droog. Het is 7 tot 9 graden en er waait een zuidenwind. 's Middags raakt het bewolkt en een regengebied bereikt Zeeland als eerste.
Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.
Wat kan je vandaag verwachten?
Wat heb je gemist?
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben hun driedaagse bezoek aan Suriname afgerond met een boottocht over de Surinamerivier met als bestemming een voormalig plantagegebied. De koning zei in een afsluitend gesprek met journalisten dat hij drie "intensieve, prachtige dagen" heeft kunnen luisteren naar wat er leeft in Suriname. Hij zei dankbaar te zijn dat hij een staatsbezoek aan het land mocht brengen, zo kort na de viering van 50 jaar Surinaamse onafhankelijkheid.
Namens zijn voorouders had hij om vergiffenis gevraagd voor het slavernijverleden, zei hij. "En ik ben heel blij dat hier op de eerste middag zowel de excuses aanvaard zijn, als dat we vergeven zijn."
Ander nieuws uit de nacht:
En dan nog dit:
De Amerikaanse krant The New York Times heeft een necrologie gepubliceerd van een Rus die al 4,5 jaar dood is. Normaal gesproken brengt een nieuwsmedium dit soort verhalen op de dag van de dood van iemand naar buiten of kort erna, maar Jegor Ligatsjov stierf al in 2021. De auteur die de necrologie jaren geleden al schreef, is inmiddels met pensioen.
Fijne dag!
Syrische activist Mazen maanden eerder gedood dan gedacht, blijkt uit foto's
4 december 2025 06:36
Een dataset vol nieuwe beelden en gegevens maakt meer bekend over de gruwelijkheden van het Syrische regime onder Bashar al-Assad. Uit foto's blijkt dat de de prominente Syrische activist Mazen al-Hamada veel eerder werd gedood dan aanvankelijk werd gedacht. De onderzoeksredactie van Pointer onderzocht de beelden, samen met andere buitenlandse media.
Al-Hamada vluchtte in 2014 voor de oorlog in Syrië naar Nederland. Hij sprak hier over de martelingen die hij in Syrië had meegemaakt. In 2020 reisde hij om onbekende redenen terug naar zijn geboorteland. Hij werd opgepakt, waarna niemand meer iets van hem vernam.
Op drie foto's uit de dataset is het levenloze lichaam van al-Hamada te zien, vastgelegd door militaire fotografen. De foto's zijn gemaakt op 28 september 2024 en bewijzen dat de Syriër dan al niet meer in leven is. Tot nu toe werd gedacht dat Mazen al-Hamada vlak voor de val van het Assad-regime, op 8 december 2024, werd geëxecuteerd.
Van de inlichtingendienst
De gegevens uit de dataset zijn afkomstig van de Syrische Algemene Inlichtingendienst en de inlichtingendienst van de luchtmacht, en dateren van de jaren 90 tot eind 2024. Ze geven meer inzicht in de werkwijze van het Assad-regime. De dictator was bijna 25 jaar aan de macht en vluchtte vorig jaar december naar Rusland.
Journalisten onderzochten samen de beelden
De dataset met 33.000 beelden en 134.000 interne e-mails, rapporten, telefoongesprekken en andere documenten kwam in handen van de Duitse omroep NDR, die de gegevens deelde met de onderzoeksredactie van Pointer.
De NDR onderzocht de gegevens samen met Pointer, maar ook met journalisten van de Duitse Süddeutsche Zeitung, The Washington Post, de Franse krant Le Monde en ARIJ uit Jordanië.
Op de foto's van de overleden Mazen al-Hamada is de natuurstenen vloer van de hal van het mortuarium van het ziekenhuis in Damascus te zien. Uit de foto's blijkt dat de Syriër daar is gedood of na na zijn dood naar dat ziekenhuis is gebracht.
Op de beelden is een gehavende al-Hamada te zien. Ze tonen hem in gevangeniskleding, liggend op een witte doek. Op zijn polsen zijn afdrukken van handboeien te zien. De familie van al-Hamada wil dat de beelden openbaar worden, zegt die tegen de NDR. "Het is noodzakelijk dat mensen de waarheid kennen."
De activist zette zich in zijn jaren buiten Syrië in voor zijn land en het delen van zijn verhaal. Hij wilde dat mensen zouden zien hoe Syrië gebukt ging onder het Assad-regime.
NOS op 3 maakte in december vorig jaar een video over hem, en over de situatie van Syriërs wereldwijd. De tekst gaat verder onder de video.
Uit het onderzoek van de journalisten blijkt dat Syrische militaire ziekenhuizen een grote rol speelden onder Assad, bij het ombrengen van mensen. Gevangenen werden op de bovenste verdieping van het Haraste ziekenhuis gemarteld en gedood, blijkt uit gesprekken met medisch personeel en geanalyseerde satellietbeelden.
Pointer schrijft dat de lichamen daarna in busjes werden opgestapeld en weggevoerd. Ook werden ze in koelwagens op het ziekenhuisterrein opgeslagen. Daar werden zij gefotografeerd, geregistreerd en daarna naar massagraven gebracht, onder meer bij Al Qutayfah en Najha.
Het lichaam van de Syrische activist al-Hamada werd na de val van Assad gevonden in de beruchte Sednaya-gevangenis in Damascus. Honderden Syriërs waren bij zijn begrafenis op 12 december 2024, enkele dagen na de vlucht van Bashar al-Assad.
'Ongelofelijk uniek'
Genocideonderzoeker van het NOID Uğur Ümit Üngör noemt de gegevens "ongelofelijk uniek". "Er zijn in Syrië meer dan 120.000 mensen van de aardbodem verdwenen. Van de meesten is niet bekend wat er met ze is gebeurd. Hoogstwaarschijnlijk zijn ze doodgemarteld of geëxecuteerd."
"Wanneer Syriërs zijn gedood of in welk massagraf ze liggen, dat weten de nabestaanden niet. Als deze documenten daar inzicht in kunnen geven, dienen ze niet alleen een wetenschappelijk belang, maar ook een menselijk belang", zegt de onderzoeker.