Trumps 'kettingzaag' DOGE na acht maanden officieel doodverklaard
24 november 2025 15:07
Je hoorde er al een tijdje niks meer van, maar het is nu officieel: DOGE, het omstreden adviesorgaan van de Amerikaanse regering, dat honderden miljarden aan bezuinigingen moest opleveren, is ter ziele. "DOGE bestaat niet", meldt OPM, het agentschap dat over federale ambtenaren gaat aan persbureau Reuters.
DOGE (Department of Government Efficiency) werd in januari opgericht, een paar weken na het aantreden van de Trump-regering. Trump stelde dat DOGE tot taak had de de bureaucratie te verminderen en de overheid beter te laten functioneren, zodat die met veel minder geld zijn taken kon uitvoeren.
Auto- en ruimtevaartondernemer Elon Musk kreeg de leiding. "Dit is de kettingzaag voor de bureaucratie", zei hij in februari, waarbij hij triomfantelijk een kettingzaag boven zijn hoofd hield.
Ambtenaren ontslagen
Musk en zijn medewerkers namen meteen drastische maatregelen. Tal van overheidsdiensten werden ingekrompen. In april bleek dat door DOGE 280.000 ambtenaren hun baan hadden verloren. Vooral het ministerie van Buitenlandse Zaken werd zwaar geraakt door het stopzetten van het internationale hulpprogramma's USAID.
"Wist u dat USAID, met uw belastinggeld, onderzoek naar biologische wapens financierde, waaronder covid-19, waaraan miljoenen mensen zijn overleden?", twitterde Musk zonder enige grond.
De bezuinigingen moesten van Trump honderden miljarden dollars opleveren. DOGE beweerde in juli dat er meer dan 200 miljard dollar was bezuinigd, maar volgens onder meer de nieuwssite Politico, klopte daar niets van. Controle is onmogelijk omdat onduidelijk is waar DOGE zijn cijfers op baseerde. Evenmin is niet duidelijk wat voor kosten de overheid voor DOGE heeft gemaakt en in hoeverre de Amerikaanse economie door de drastische bezuinigings- en ontslagoperatie schade heeft opgelopen.
Liefde voorbij
DOGE had een mandaat tot juli 2026. Elon Musk vertrok eind mei als hoofd van DOGE. Dat was een dag nadat hij kritiek had geuit op het plan van Trump om de grootste belastingverlaging ooit door te voeren.
Andere belangrijke DOGE-medewerkers kregen een andere functie binnen de overheid. Daarna werd het stil rond DOGE. Als Trump erover sprak was dat in de verleden tijd. Nu is voor het eerst bevestigd dat het over en uit is.
Bekijk deze video over DOGE die NOS op 3 eerder dit jaar maakte:
Vrachtwagenfabrikanten mogelijk nog miljarden kwijt aan kartelclaims
24 november 2025 14:24
Vrachtwagenfabrikanten die betrokken waren bij de grootste kartelzaak in de geschiedenis van de Europese Unie, zijn mogelijk nog miljarden euro's kwijt aan schadeclaims van gedupeerde transportbedrijven. Dat melden persbureaus ANP en Bloomberg. In München begint vandaag een reeks hoorzittingen die geldt als een cruciale fase in de afwikkeling van honderden claims tegen de groep vrachtwagenfabrikanten.
In Duitsland spelen tientallen zaken. Zo hebben spoorbedrijf Deutsche Bahn en het leger claims ingediend. Ook in Nederland benadeelde klanten hebben zich gemeld. Veel van de schadeclaims worden nu in München behandeld.
Verboden prijsafspraken
Jarenlang hielden DAF, Volvo/Renault, MAN, Daimler, Iveco en Scania de prijzen kunstmatig hoog, waardoor bedrijven te veel geld betaalden voor nieuwe trucks. Deze groep truckbouwers produceert het leeuwendeel van de middelzware vrachtwagens en zware trucks in Europa.
Vanaf vandaag komen ruim honderd advocaten en deskundigen samen in München voor de hoorzittingen. De rechtszaal is te klein voor alle betrokkenen en daarom is uitgeweken naar een conferentiehal.
Duitsland-correspondent Chiem Balduk:
"Het is een complexe zaak die al jaren loopt en zeker nog lang kan duren. Veel benadeelden hopen wel dat er een schikking komt, zodat dit geschil eindelijk een keer ten einde komt en ze verder kunnen. De BGL, de Duitse branchevereniging voor logistiek, zegt bijvoorbeeld dat fabrikanten afhankelijk zijn van een goede relatie met hun klanten. We kunnen maar beter schikken zodat dit voorbij is, klinkt het daar.
Maar vrachtwagenfabrikant Daimler, die destijds de hoogste boete kreeg, zegt dat het zich zal verdedigen tegen wat wordt genoemd ongegronde claims. Het gaat mogelijk om miljarden euro's voor een industrie die het net zoals de auto-industrie al moeilijk heeft. De vrachtwagenfabrikanten verweren zich stevig tegen elke miljoen die ze moeten afstaan aan benadeelden."
In 2016 gaf de Europese Commissie vier van de zes vrachtwagenfabrikanten een boete van 2,9 miljard euro. De Duitse truckbouwer MAN ontliep een boete, omdat het bedrijf het kartel verklikte en meewerkte aan het onderzoek. In 2017 kreeg de Zweedse fabrikant Scania een boete van ruim 880 miljoen euro.
Reggaelegende Jimmy Cliff overleden (81)
24 november 2025 14:19
De Jamaicaanse reggaezanger Jimmy Cliff is overleden. Hij werd bekend met hits als Reggae Night en een cover van Cat Stevens' Wild World. Ook was hij de zanger van de alternatieve versie van het Lion King-nummer Hakuna Matata. Cliff was 81 jaar.
Zijn vrouw maakte zijn overlijden bekend op Facebook. Cliff is overleden aan de gevolgen van een beroerte en een longontsteking. "Ik ben dankbaar voor alle familie, vrienden en collega-artiesten die zijn reis met hem hebben gedeeld."
Cliff brak in 1968 door met de single Wonderful World, Beautiful People. Met de cover van Wild World werd hij ook in Nederland bekend.
Cliff had in 1972 een rol in The Harder They Come, de eerste Jamaicaanse speelfilm ooit. Hij schreef daar ook de soundtrack voor.
In 1986 won hij een Grammy Award met Cliff Hanger voor beste reggae-album. In 2010 werd hij opgenomen in de Rock & Roll Hall of Fame. Cliff is de tweede reggae-artiest met die eer, na Bob Marley.
Ook stond Cliff in 1984 op Pinkpop. In 2018 trad hij voor de laatste keer op in Nederland, op het Reggae Rotterdam Festival.
Tegenvoorstel Europa als opmaat voor verdere onderhandelingen: 'Bal ligt bij Rusland'
24 november 2025 13:48
Ineens kwamen de plannen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne vorige week in een stroomversnelling. Ogenschijnlijk uit het niets presenteerden de Verenigde Staten een 28-puntenplan. In de dagen daarna werd een tegenvoorstel gedaan door Europa na gesprekken met de VS en Oekraïne in Genève.
De bal ligt nu bij Rusland, zeggen verschillende experts. In het oorspronkelijke Amerikaanse plan kon het Kremlin zich wel vinden. Rusland had immers een grote vinger in de pap. Zo stond er in het plan dat Oekraïne onder meer de Donbas moet opgeven en de eigen krijgsmacht moet inkrimpen.
"Het lijkt er zelfs op dat delen van het plan letterlijk zijn vertaald uit het Russisch", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen van het instituut Clingendael. Hij verwacht dan ook dat de Russen zullen zeggen dat ze zich wel kunnen vinden in het Amerikaanse plan, maar niet in de aangepaste Europese versie. "En dan ben je terug bij af."
Van slagveld naar diplomatie
In de Europese versie staat onder meer dat grenzen niet met geweld worden verlegd. Ook wordt Oekraïens NAVO-lidmaatschap niet expliciet uitgesloten.
Naar verwachting gaan de Amerikanen nu aan de slag met het Europese tegenvoorstel voordat er contact wordt gezocht met de Russen. "Poetin kan het geheel dan verwerpen of terugkomen met een ander voorstel", zegt Deen. "Zo wordt er onderhandeld."
Volgens hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden Frans Osinga probeert Rusland via de diplomatieke banden met het Witte Huis te bereiken wat op het slagveld niet lukt. "Ze willen gewoon de Donbas en andere delen van Oekraïne bezetten. Vergeet niet dat Rusland ook haast heeft. Het gaat slecht met de economie, ze hebben al 1,1 miljoen militairen verloren en winnen heel weinig terrein."
Optimistische geluiden
Hoewel een akkoord of zelfs een staakt-het-vuren nog altijd ver weg lijkt, is Deen wel voorzichtig optimistisch over de gesprekken die er nu gevoerd worden. "Dit voorstel probeert het conflict op alle niveaus aan te pakken. Begin dit jaar ging het alleen over een staakt-het-vuren. Nu hebben de Amerikanen bijvoorbeeld ook de Russische zorgen meegenomen over NAVO-Rusland relaties en strategische stabiliteit, bijvoorbeeld door weer een dialoog over nucleaire wapenbeheersing te starten."
"De grootste winst zit hem erin dat er doorgepraat blijft worden. Dat is al een stapje verder. Toch blijf ik sceptisch over de kansen of Rusland akkoord gaat. Zij willen vergaande concessies. En Oekraïne wil dingen die voor Rusland onbespreekbaar zijn."
Osinga is nog minder hoopvol dan zijn collega. "Poetin wil vooral de VS en Europa uit elkaar drijven. Ook wil hij gewoon afwachten tot Europa zijn interesse verliest. Hij is aan het tijdrekken. De aanpassingen aan het plan die Europa heeft gedaan zijn heel realistisch, daar moeten ze op verder."
Angel uit plan Trump
Beide experts zijn wel te spreken over de reactie van Europa op het oorspronkelijke plan. Ze zien dat de Europese leiders hebben geleerd van eerdere rondes. "Ze hebben heel erg hun best gedaan om behoudend te reageren", zegt Deen. "Als je Trumps plan meteen verwerpt, wordt hij kwaad. Er zijn beleefdheden naar Washington gegaan, maar achter de schermen zijn er met spoed aanpassingen gedaan. En die lijken klein, maar eigenlijk halen ze de angel uit het plan van Trump."
Osinga ziet dat Europa vooral heel snel gereageerd heeft. "De agenda's werden gelijk vrijgespeeld. Ook is de chemie onderling goed en wordt er goed samengewerkt met de Europese Commissie en de NAVO. Ze hebben heel slim de scherpe kantjes ervan afgehaald. Trump heeft ze een kapstok gegeven en daar hebben zij dingen aangehangen en extra haakjes aan toegevoegd."
Uiteindelijk zal de komende tijd veel afhangen van de houding van Trump, denken de experts. "De laatste die Trump gesproken heeft heeft vaak zijn oor. Als dat Poetin is, kunnen we weer opnieuw beginnen", zegt Osinga.
Onberekenbaar
Zolang Trump geen duidelijke keuze maakt, blijven we vastzitten in deze vicieuze cirkel, ziet Deen. "Beide partijen proberen constructief over te komen en hopen dat Trump daardoor uiteindelijk de andere partij zwaar onder druk zal zetten."
"Rusland hoopt dat Trump Oekraïne als het probleem zal zien en zal stoppen het land te bewapenen, terwijl Oekraïne en Europa hopen dat Trump vooral Rusland zwaardere sancties zal opleggen. Maar Trump blijft maar steeds van koers wisselen en het is ook niet duidelijk wat de verschillende groepen binnen de VS nu echt willen. Dat maakt dit hele proces erg onberekenbaar", zegt Deen.
Opnieuw vogelgriep vastgesteld in Terschuur, burgemeester houdt hart vast
24 november 2025 13:45
In Terschuur is voor een tweede keer in een week tijd vogelgriep vastgesteld bij een pluimveebedrijf met legkippen. Om verspreiding van het virus te voorkomen worden de 28.000 hennen op het bedrijf afgemaakt, meldt het ministerie van Landbouw.
Terschuur ligt midden in de Gelderse Vallei, een gebied met veel pluimveebedrijven. Binnen een straal van 10 kilometer rond het getroffen bedrijf liggen 217 andere pluimveebedrijven. Een aantal van deze bedrijven ligt ook in de beperkingszone van een ander leghennenbedrijf in hetzelfde dorp, waar vorige week dinsdag ook al vogelgriep werd vastgesteld.
Voor alle bedrijven in de aangegeven zone geldt vanaf nu een vervoersverbod, wat inhoudt dat er geen pluimvee en eieren vervoerd mogen worden. Ook mag onder meer de mest van vogels niet worden afgevoerd, meldt Omroep Gelderland.
Burgemeester Jacco van der Tak van de gemeente Barneveld, waar Terschuur onder valt, maakt zich zorgen. Op X laat hij weten zijn hart vast te houden voor de komende periode.
Vogelgriep is een besmettelijke ziekte waarvan varianten dodelijk kunnen zijn. Bij besmettingen onder pluimvee worden doorgaans veel dieren ziek, omdat dieren als kippen dicht bij elkaar zitten. Vanwege de vogelgriep geldt sinds vorige maand een landelijke ophokplicht.
Vulkaan in Ethiopië barst voor het eerst in duizenden jaren uit
24 november 2025 13:15
In Ethiopië is een vulkaan uitgebarsten die voor zover bekend duizenden jaren inactief was. Het gaat om de Hayli Gubbi, in het noorden van het land. De vulkaan ligt in een gebied met meerdere actieve vulkanen, maar was zelf dus lange tijd slapend.
De uitbarsting begon gisteren. Op beelden is een kilometershoge aswolk te zien.
Het gebied rond de vulkaan is zeer dunbevolkt. Lokale autoriteiten en Ethiopische media maken geen melding van schade of slachtoffers. De uitbarsting is inmiddels gestopt.
Het Toulouse Volcanic Ash Advisory Center, dat na uitbarstingen wereldwijd aswolken monitort, zegt dat asdeeltjes tussen 7 en 13 kilometer de lucht in zijn geslingerd. De aswolk trekt over Jemen en Oman de Indische Oceaan op. Het Franse instituut verwacht dat de wolk morgen de Himalaya bereikt.
De Hayli Gubbi ligt in in de buurt van de Erta Ale. Die vulkaan is geregeld actief en trekt daardoor ook toeristen naar het gebied in Noord-Ethiopië. Dat ligt op de zogeheten Grote Slenk, waar twee tektonische platen uit elkaar bewegen.