'NAVO doet Israëlisch defensiebedrijf in de ban vanwege smeergeldzaak'
8 december 2025 07:30
Het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems mag sinds 31 juli niet meer meedoen met aanbestedingsprocedures van de NAVO vanwege mogelijke corruptie. Ook zijn lopende samenwerkingen tussen de NAVO en het Israëlische bedrijf stilgelegd, blijkt uit onderzoek van Follow the Money (FTM), La Lettre uit Frankrijk en de Belgische media Knack en Le Soir.
Elbit Systems is het grootste defensiebedrijf van Israël en had in 2024 een omzet van 6,8 miljard dollar. De NAVO kocht er de afgelopen tien jaar voor tientallen miljoenen euro's aan defensiematerieel zoals munitie en antiraketsystemen. Dit bedrag ligt volgens FTM mogelijk nog veel hoger, omdat veel contracten niet openbaar worden gemaakt.
De NAVO heeft het besluit genomen vanwege "ernstige beschuldigen waaruit blijkt dat Elbit zich mogelijk schuldig heeft gemaakt aan strafbare praktijken, waaronder onregelmatigheden bij de toekenning van contracten", staat in een document dat de onderzoeksjournalisten hebben ingezien.
Smeergeldzaak
De beschuldigingen hangen samen met een omkoopschandaal waar het NATO Support & Procurement Agency (NSPA) in is verwikkeld. Dat NAVO-agentschap gaat over de defensieaankopen van de 32 landen die lid zijn van het bondgenootschap. Defensiebedrijven zouden (oud-)medewerkers van NSPA miljoenen euro's smeergeld hebben betaald om daarmee NAVO-contracten binnen te halen.
Het Israëlische bedrijf zou onder meer nauw contact hebben gehad met de Italiaan Eliau E. Tegen hem is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd. E. runt meerdere advieskantoren en zou Elbit aan NAVO-contracten hebben geholpen. De consultant wordt verdacht van deelname aan een criminele organisatie en omkoping.
Eliau E. zou ook contact hebben gehad met de Belgische hoofdverdachte in het corruptieonderzoek, Guy M. Deze Belg werkte voor Defensie in eigen land en heeft ook voor het NSPA gewerkt. Hij heeft volgens het Openbaar Ministerie in België voor bijna 2 miljoen euro aan smeergeld ontvangen in ruil voor contracten. M. wordt verdacht van deelname aan een criminele organisatie, corruptie en witwassen.
In mei werd ook de Rotterdammer Hans de J. opgepakt, die jarenlang verantwoordelijk was voor de inkoop van munitie voor de Nederlandse defensie. Hij zou zich in 2023 hebben laten omkopen door defensiebedrijven. NAVO-secretaris-generaal Rutte zei eerder over het corruptieonderzoek dat "de onderste steen boven moet".
Munitie voor Oekraïne
Omdat Elbit Systems meerdere lopende contracten heeft met het NSPA, treft de NAVO-maatregel de toevoer van wapens naar het bondgenootschap. Volgens FTM-journalist Jesse Pinster gaat het met name om munitiecontracten, bijvoorbeeld materiaal dat wordt aangeschaft om aan Oekraïne te geven.
Andere contracten van het Israëlische defensiebedrijf, die geen rol spelen in het corruptieonderzoek, worden niet geraakt door het opschorten van de samenwerking. Het staat lidstaten van het bondgenootschap vrij om zelf nog wel zaken te doen met Elbit.
Het bedrijf stelt in een verklaring aan de vier media geen commentaar te kunnen geven op hun berichtgeving, omdat het er niets van weet.
Steeds meer gemeenten willen centraal hulppunt tegen vrouwengeweld
8 december 2025 07:02
Gemeenten zoeken naarstig naar manieren om geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Steeds meer gemeenten willen dat centraal aanpakken. Bijvoorbeeld met een steunpunt van Filomena, waar artsen, advocaten, hulporganisaties en politie onder één dak zitten. Slachtoffers kunnen daar zonder verwijzing binnenlopen en hun verhaal in één keer kwijt. Vervolgens kan er gericht actie worden ondernomen.
Als vrouwen (en een enkele man) hulp zoeken tegen geweld, belanden ze nu vaak in een versnipperd landschap. Het is meestal aan het slachtoffer zelf om bij de juiste instanties te komen.
Filomena startte in 2020 in Rotterdam naar aanleiding van de moord op de 16-jarige Hümeyra. "Het kan niet dat een jonge vrouw zo vaak om hulp vraagt, en niemand een totaalbeeld heeft", zegt manager Tanya Hoogwerf. "Filomena is de naam van een beschermheilige die opkomt voor slachtoffers."
Gaten van het systeem
De formule van Filomena blijkt succesvol: het concept werd vorig jaar uitgebreid naar Groningen en in oktober naar Tilburg. "Mensen zijn wanhopig op zoek naar hulp", zegt Hoogwerf. "Wij hebben alle kennis in huis."
De casus van het slachtoffer wordt besproken door de aangesloten instanties. Vervolgens wordt een hulpplan opgesteld. Daarbij wordt gekeken naar de juridische en medische kant van een zaak en naar de gewenste psychische hulp. Met alle betrokkenen wordt gesproken en iedereen kan hulp krijgen, ook de geweldpleger. "Zo doorbreek je patronen", zegt Hoogwerf.
Orange the World
Tot overmorgen is Orange The World bezig, een jaarlijkse campagne waarin aandacht wordt gevraagd voor geweld tegen vrouwen.
Uit cijfers blijkt dat 1,3 miljoen Nederlanders van 16 jaar en ouder in 2024 slachtoffer werden van huiselijk geweld.
Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw gedood, vaak door een partner of ex. In veel gevallen gaat er een langere periode van dwingende controle aan vooraf. Dat patroon wordt door slachtoffers zelf niet altijd herkend en door de omgeving ook niet.
Waarschuwingssignalen
Een voorbeeld daarvan is Marian Stoppelenburg. Haar 30-jarige dochter Sandra werd in mei vorig jaar vermoord door haar partner. Achteraf herkende Stoppelenburg een hoop waarschuwingssignalen. En achteraf kwam ze er ook achter hoe moeilijk het is voor slachtoffers om hulp te zoeken. "De meeste vrouwen treden niet naar buiten en blijven opgesloten in een cirkel van geweld", zegt ze.
De man van Sandra had eerder drie maanden in de gevangenis gezeten vanwege mishandeling. "Dat hielp niet", zegt Stoppelenburg. "Een paar maanden later werd ze vermoord."
Volgens Stoppelenburg is het te prijzen dat er hulppunten ontstaan zoals Filomena. "Het is mooi dat bij Filomena ook hulp wordt gegeven aan de geweldpleger. Want daar ligt de ultieme oplossing. Maar ook de allermoeilijkste."
Slachtoffers van geweld weten het centrum te vinden: in Rotterdam, Groningen en Tilburg hebben zich sinds de opening honderden mensen gemeld. Het overgrote deel van hen is vrouw.
"Er komen zelfs mensen uit Overijssel en Limburg", zegt projectleider van Filomena Groningen Regilio Soerjaman. "Daarom is het goed als er meer hulppunten komen, zodat iedereen in de eigen buurt terechtkan."
Alles onder één dak
Ook in Amsterdam opent volgend jaar een Filomena zijn deuren. In Dordrecht en Den Haag zijn moties aangenomen om ook daar te onderzoeken of een Filomena mogelijk is. Andere steden waar wordt nagedacht over de komst van Filomena zijn Breda en Arnhem.
De provincie Drenthe maakte onlangs 750.000 euro vrij voor een steunpunt tegen femicide. Dat komt waarschijnlijk in Assen en na een proefperiode van drie jaar ook op andere plekken in de provincie.
Hoewel de steunpunten zich bevinden in steden, bedienen ze ook de regio, zegt Hoogwerf. "Als we twaalf Filomena's zouden hebben in Nederland, zijn we landelijk dekkend."
Vreugde in Damascus nu Assad jaar weg is, maar niet iedereen viert feest
8 december 2025 06:44
Al dagen rijden auto's toeterend door de straten van de Syrische hoofdstad Damascus. Kinderen hangen uit het raam of zitten op het dak en wapperen met de nieuwe Syrische vlag. Er klinkt muziek en grote groene posters beelden de dag van de bevrijding uit. Voor veel Syriërs is het eerste jaar na de val van Assad voorbijgevlogen.
"Ik kijk terug op dit jaar met gemengde gevoelens. Nadat ik jarenlang verdoofd was door de dictatuur werd ik plotseling extreem gelukkig, waanzinnig bezorgd, en zó verward. Ik kan het allemaal maar moeilijk bevatten", zegt Dana, die met haar kinderen vanuit Aleppo een lang weekend naar Damascus is gekomen om bevrijdingsdag te vieren.
'De ezel is voor altijd weg'
"Ik ben niet zomaar blij, ik ben ontzettend, waanzinnig blij", zegt Razan die met haar gezin over de markt loopt, met een grote vlag in de hand. "Het is een droom die uitkwam, die ezel is voor altijd weg." Razan komt uit een zwaar getroffen wijk van Damascus. Ze raakte haar huis kwijt, een deel van haar familie verdween in de martelgevangenissen van Assad.
Nog altijd is ze, net als zoveel andere Syriërs, op zoek naar antwoorden. Maar gerechtigheid laat op zich wachten, daders lopen vaak nog vrij rond. De trauma's en angst zitten diep en professionele hulp om dit alles te verwerken is er niet. Maar vandaag wil Razan feest vieren, al voelt het net als voor veel anderen, bitterzoet.
Op de markt doen de souvenirs met de nieuwe Syrische vlag erop het goed. De sokkencollectie waar Bashar al Assad met lange nek, flaporen en de tekst 'wat een ezel' of 'drugskoning' op afgebeeld staat, laat menig voorbijganger nog altijd glimlachen. Hier weten ze maar al te goed dat dit een jaar en een dag geleden levensgevaarlijk was geweest.
Vooral Syrische minderheden hebben een zwaar jaar achter de rug. Gijzelingen en moordpartijen waarbij duizenden mensen zijn gedood alsof er van het bloedige verleden niets is geleerd. Alles bij elkaar ervaart lang niet iedereen vandaag als een feestelijke dag. Heel wat mensen zijn afwachtend, voelen zich ongemakkelijk of onveilig. Ze wachten op de beloofde veranderingen en vragen zich af wanneer die komen.
"Heb je wapens bij je", vraagt de bewaker als we het terrein van de Syrische televisie oprijden. Hier worden nu totaal andere nieuwuitzendingen gemaakt. "Ik noem het een journalistieke revolutie", zegt Yaman Zeidan, hoofd communicatie. "Hier deden ze niet aan journalistiek. Ze toeterden de ideeën van Assad de wereld in."
Er is in dit land in transitie grote behoefte aan een betrouwbare nieuwsbron. Er zijn veel geruchten, nepnieuws en allerlei werkelijkheden die naast elkaar lijken te bestaan. Iedereen heeft zijn eigen socialemediabronnen, hoort geruchten van familie en buren en interpreteert de onzekere situatie op een eigen manier.
Vertrouwen
"Er zijn duizenden profielen op sociale media die nepnieuws en geruchten verspreiden met als doel het land te destabiliseren. Ons voornaamste doel is nu dat het publiek volledig vertrouwen krijgt in de Syrische media. Dat vertrouwen winnen we door de inhoud en het nieuws waarvan we verslag doen", zegt Jamil Srour, hoofd nieuws.
Een jaar geleden kwam hij vanuit Idlib naar Damascus, sinds mei zenden ze uit vanuit de oude studio. Srour: "We vormen een brug tussen de mensen en de regering." Ze zijn hier zeer te spreken over de kritische vragen die ze ministers tegenwoordig kunnen stellen.
Vrijheid om je kritisch uit te spreken voelt als een bevrijding, maar tegelijkertijd leeft een groot deel van de Syriërs onder de armoedegrens en is de werkloosheid enorm. Elektriciteit is er sporadisch en stromend water noemen velen een luxe. De wederopbouw is op veel plekken nog nauwelijks begonnen. Grote delen van het land zijn onbewoonbaar en liggen in puin.
"Hier kun je helaas nog niet beginnen, overal liggen mijnen en niet geëxplodeerde munitie", zegt Mohammad Alaaty, die we vorig jaar december ontmoetten in Jobar, een verwoeste buitenwijk van Damascus. Lopend door de puinhopen van zijn buurt doet hij zijn best de positieve dingen te benadrukken.
Sancties opheffen
"Moet je eens zien, de wegen hebben we tenminste aangeveegd en kijk: hier hebben we een elektriciteitskabel geregeld zodat er 's avonds wat straatverlichting is." Niemand kan in Jobar wonen maar het afgelopen jaar putte hij kracht uit de hoop die hij heeft dat hij ooit weer terug kan keren naar zijn geliefde wijk.
"In 2026 zal het écht beginnen. Als de sancties worden opgeheven kan de internationale gemeenschap makkelijker zaken doen met Syrië. Dan kunnen de bouwmaterialen komen en dan gaan we werkelijk aan de slag. Wij Syriërs houden van ons land; ik zal niet rusten voordat ik hier weer zal wonen."
Bekijk hier de video van een jaar een geleden met Alaaty:
Wekdienst 8/12: Minister naar Ekehaar om aardbeving • Bekendmaking Top 2000
8 december 2025 06:24
Goedemorgen! In Syrië wordt stilgestaan bij de val van het Assad-regime, precies een jaar geleden. Minister Hermans gaat met slachtoffers van de aardbeving in het Drentse Ekehaar van 2023 praten. En aan het einde van de middag wordt de samenstelling van Top 2000 duidelijk.
Eerst het weer: in de ochtend eerst droog en vrij zonnig, later volgt vanuit het zuiden regen. Met een graad of 13 wordt het opnieuw vrij zacht.
Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.
Wat kan je vandaag verwachten?
Wat heb je gemist?
De NAVO doet geen zaken meer met het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems, vanwege mogelijke corruptie. Een deel van de lopende samenwerkingen is stilgelegd, en er worden voorlopig geen nieuwe contracten afgesloten. De schorsing bestaat al sinds eind juli, ontdekte onder meer Follow the Money.
Elbit is het grootste defensiebedrijf van Israël. De NAVO kocht er de afgelopen jaren voor tientallen miljoenen euro's aan materieel. De corruptie-aanklacht gaat om een consultant die betrokken was bij meerdere contracten van Elbit.
Anders nieuws uit de nacht
En dan nog even dit:
Juist in de week dat Nederland in het WK lootte tegen Japan was het ook een Japans weekendje in de Eredivisie: er werden maar liefst zes goals gemaakt door spelers uit dat land. Shiogai en Mito hadden er elk een, Ueda van Feyenoord (en spits van zijn nationaal elftal) nam de overige vier voor zijn rekening. Hij werd daarmee de eerste Feyenoorder die zo vaak scoorde in een eredivisieduel sinds Georginio Wijnaldum in februari 2011. De speler staat nu met achttien goals na vijftien duels ruim bovenaan de topscorerslijst.
Kijk (en huiver) naar alle zes goals:
Fijne dag!
Amsterdam ijshoofdstad van de wereld: Magnum, Raket en Cornetto naar de beurs
8 december 2025 06:00
Vanmorgen brengt Unilever zijn ijsdivisie als The Magnum Ice Cream Company naar de Amsterdamse beurs. Het nieuwe aandeel zal naar verwachting meteen hoog genoteerd staan in het lijstje van populairste Nederlandse beleggingen.
Dat komt doordat Unilever-aandeelhouders voor elke vijf aandelen van Unilever er vandaag één krijgen van The Magnum Ice Cream Company, met merken als Magnum, Ben & Jerry's, de Raket en de Cornetto.
"Unilever staat traditioneel in de top van grootste beleggingen van Nederlandse huishoudens", zegt Gerben Everts, directeur van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Dat verklaart waarom veel Nederlandse beleggers vandaag opeens Magnum-aandeelhouder zijn.
Voor de Amsterdamse beurs is de beursgang van Magnum de grootste van het jaar. Nederland is met de beursnotering en het hoofdkantoor van The Magnum Ice Cream Company opeens het wereldwijde centrum van consumenten-ijs. Het bedrijf is met een marktaandeel van 21 procent veruit de grootste ijsproducent ter wereld.
Unilever blijft met een belang van bijna 20 procent nog wel grootaandeelhouder. Het tegenwoordig Britse concern wil zonder levensmiddelen stabieler worden qua omzet. Met ijs schommelt de omzet, onder meer doordat mensen in de winter minder ijs eten dan in de zomer.
Risico
Unilever-beleggers kunnen vandaag hun ontvangen aandelen in Magnum verkopen als verlaat sinterklaascadeau. Maar wie rekent op groei van het zelfstandige Magnum kan de aandelen ook houden.
Everts denkt dat veel Unilever-aandeelhouders hun keuze vandaag al maken, op basis van het risico dat ze willen lopen: "Unilever is als groot conglomeraat met verschillende producten een minder risicovolle belegging. De ijsdivisie was nooit de hoogste prioriteit van de directie van Unilever, maar die heeft veel potentieel om te groeien."
Als grootste ijsproducent ter wereld valt er voor Magnum nog een paar procent meer te winnen. Het concern probeert in meer seizoenen ijs te verkopen, in de vorm van dessert, tussendoortjes of energieboost na het sporten.
Drie miljoen vriezers
In de stukken voor de beursgang schrijft Magnum dat het verder honderden miljoenen aan kosten wil besparen, bijvoorbeeld met slimmere vriezers. The Magnum Ice Cream Company heeft drie miljoen vriezers in 35 fabrieken die veel stroom verbruiken.
"Alles wat je op min 18 graden moet produceren, vervoeren en opslaan kent met energie een grotere uitdaging dan andere producten", zegt Everts. "Elke besparing is extra winst. Niet alleen met de vriezers zelf, ook met de doorloopsnelheid van de producten in de vriezers."
Bijna 160 jaar oud
De historie van het nieuwe The Magnum Ice Cream Company gaat terug naar 1866, toen slager William Breyer in Philadelphia in de zomer met paard en wagen huis-aan-huis roomijsjes ging verkopen. In 1993 nam Unilever het merk Breyer over.
Het toen nog Brits-Nederlandse concern bezat al sinds 1922 de ijstak van de Engelse vleesfabrikant Wall's. In 2000 werd het Amerikaanse Ben & Jerry's gekocht. Deze ijsjes worden in Europa gemaakt in Hellendoorn.
Nederland kent een ijshistorie met de waterijsjes van Ola, dat het Belgische margarinemerk Hola in 1956 oprichtte en dat onderdeel werd van Unilever. Ola maakt onder meer de Cornetto, Magnum en de in Nederland populaire Raket.
De keuze om de zelfstandige ijsdivisie in Nederland te vestigen en naar de beurs te brengen was zeker geen uitgemaakte zaak. Dat leek het wel toen Unilever vijf jaar geleden Londen koos als hoofdzetel.
Het kabinet deed toen een beroep op het concern om de voedseldivisie bij een eventuele afsplitsing Nederlands te maken. Unilever beloofde dit, maar alleen als het vestigingsklimaat voor bedrijven in Nederland "aantrekkelijk" zou blijven.
Toen werd besloten de ijsdivisie af te splitsen, uitte toenmalig topman Hein Schumacher in het tv-programma Buitenhof zorgen over het Nederlandse vestigingsklimaat.
Na een flinke lobby viel de keuze begin dit jaar toch op Nederland. "Een belangrijke stap voorwaarts in het versterken van de internationale positie van Nederland als vestigingsland voor bedrijven, van groot tot klein", zei toenmalig minister Beljaarts van Economische Zaken.
Thailand voert aanvallen uit langs grens met Cambodja, landen wijzen naar elkaar
8 december 2025 05:14
Thailand heeft luchtaanvallen uitgevoerd langs de betwiste grensregio met Cambodja. Beide landen beschuldigen elkaar ervan als eerste het vuur te hebben geopend.
Volgens het Thaise leger is één militair omgekomen en zijn er acht gewond geraakt nadat Cambodjaanse troepen schoten hadden afgevuurd op Thais grondgebied. Thailand zou vervolgens vliegtuigen hebben ingezet om "militaire doelen in verschillende gebieden aan te vallen om Cambodjaanse vuuraanvallen te onderdrukken".
Het ministerie van Defensie van Cambodja stelt dat juist het Thaise leger de aanval opende op Cambodjaanse troepen. Drie burgers zouden ernstig gewond zijn geraakt en Cambodja zou geen wraakacties hebben uitgevoerd. "Cambodja dringt er bij Thailand op aan onmiddellijk te stoppen met alle vijandige activiteiten die de vrede en stabiliteit in de regio bedreigen", aldus een woordvoerder.
Grensconflict
Het meer dan honderd jaar oude conflict gaat over de ruim 800 kilometer lange grens tussen de landen. Die werd in 1907 voor het eerst getekend door Frankrijk, dat Cambodja koloniseerde. Beide landen claimen tempels die in het grensgebied staan. In het verleden escaleerde het sluimerende conflict vaker, al bleven confrontaties beperkt en kort.
In juli kwamen de landen onder druk van de Amerikaanse president Trump een staakt-het-vuren overeen, na vijf dagen van geweld waarbij tientallen militairen en burgers omkwamen. Sinds het tekenen van een nieuw akkoord, eind oktober, zijn de spanningen tussen de landen weer opgelopen.