Brand in Iraanse bossen die op werelderfgoedlijst staan
22 november 2025 13:12
In Iran woedt een bosbrand in een gebied dat op de lijst van Unesco-werelderfgoed staat. Het gaat om de Hyrcaanse bossen, in het noorden van het land. De Verenigde Naties spreken van "hartverscheurende beelden".
De brand woedt al een tijd in de noordelijke regio Mazandaran, grenzend aan de Kaspische Zee. Het vuur wordt aangewakkerd door harde wind en doordat het erg droog is in het gebied. Ook is het moeilijk voor de hulpdiensten om alle brandhaarden te bereiken.
Volgens de directeur van het milieu-instituut van de Verenigde Naties gaat het om een van de laatste niet-tropische regenwouden op aarde. "Iraniërs verliezen een natuurlijk erfgoed dat ouder is dan de Perzische beschaving", zegt Kaveh Madani.
De Hyrcaanse bossen staan sinds 2019 op de lijst van Unesco-werelderfgoed. Volgens Unesco gaat de geschiedenis van het woud 50 miljoen jaar terug. Het staat bekend om de biodiversiteit en de vele dieren. Zo verblijven er 180 soorten vogels en 58 verschillende zoogdieren, waaronder de Perzische luipaard.
Extreme droogte
Iran zegt te onderhandelen met andere landen over hulp. Turkije stuurt vandaag twee vliegtuigen en een helikopter. Aan boord zijn zeker acht bemanningsleden die moeten helpen bij het blussen. Volgens staatspersbureau Irna is er nu acht hectare aan bos verwoest door de brand.
Volgens klimaatwetenschappers is het in Iran op dit moment extreem droog en die droogte zou zich niet hebben voorgedaan zonder klimaatverandering door fossiele brandstoffen. Ook is er een watercrisis.
De Iraanse regering spreekt van een noodsituatie en heeft daarom de toevoer van drinkwater naar hoofdstad Teheran 's nachts afgesloten. President Pezeshkian overweegt zelfs de 16 miljoen inwoners in Teheran te evacueren als de droogte aanhoudt.
Eerder deze maand begon Iran al met het kunstmatig opwekken van regen in het noordwesten van het land. Dat werd gedaan door met vliegtuigen zilverjodide en zout in de wolken te sproeien. De bedoeling is dat dat vervolgens regen veroorzaakt.
Oekraïne gaat in Zwitserland in gesprek met VS over 'raamwerk voor vrede'
22 november 2025 13:02
Oekraïne gaat "in de komende dagen" in Zwitserland in gesprek met een afvaardiging van de Verenigde Staten, om te praten over een raamwerk voor een vredesdeal in de oorlog met Rusland. Dat schrijft Roestem Oemjerov, secretaris van de nationale defensie- en veiligheidsraad van Oekraïne, in een bericht op sociale media.
In een eerste versie van het bericht schreef Oemjerov dat ook Europese landen zich zouden aansluiten bij de gesprekken. Het is niet duidelijk waarom hij dit in een aangepaste versie van het bericht verwijderde.
"Oekraïne benadert dit proces met een helder beeld van zijn belangen", schrijft Oemjerov. Hij spreekt verder van "een andere fase van de dialoog" die nu enkele dagen aan de gang is en bedankt de Amerikanen "voor hun bereidheid tot een inhoudelijke discussie".
Het is niet bekend waar de gesprekken in Zwitserland plaatsvinden. Vorig jaar organiseerde Zwitserland een internationale vredesconferentie over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Die top was nabij Luzern.
Deze week kwam naar buiten dat er wordt gewerkt aan een 28-puntenplan waarmee een einde moet komen aan de oorlog, die in februari 2022 begon met de Russische invasie van Oekraïne. Het plan zou zijn opgesteld door Amerikaanse en Russische diplomaten, zonder betrokkenheid van Oekraïne en de rest van Europa.
Wat staat er in het 28-puntenplan?
Dit is een aantal van de afspraken die in de gelekte stukken staan:
Het plan zou donderdag door de Oekraïense president Zelensky zijn ontvangen. Gisteren richtte Zelensky zich in een speech tot de Oekraïners, waarin hij zei dat zijn land zich "op een van de moeilijkste momenten in zijn geschiedenis" bevindt.
Oekraïne moet volgens Zelensky kiezen tussen twee moeilijke scenario's: het verlies van zijn waardigheid of het verliezen van de Verenigde Staten als partner. Verder riep hij de bevolking op om de eenheid in het land te bewaren. "Volgende week zal erg lastig worden."
Belarus laat 31 Oekraïense gevangenen vrij, 'afgesproken met Trump'
22 november 2025 12:55
De Belarussische president Loekasjenko heeft gratie verleend aan 31 Oekraïners die in Belarus veroordeeld waren voor strafbare feiten. De vrijlatingen zijn op verzoek van Oekraïne en zijn onderdeel van afspraken met de Amerikaanse president Trump, citeert het Belarussische staatspersbureau Belta een woordvoerder van Loekasjenko.
De gevangenen worden op dit moment overgedragen. Volgens de woordvoerder is het een gebaar van goede wil en "om voorwaarden te scheppen voor het oplossen van het gewapende conflict in de naburige staat".
Rusland is bondgenoot van Belarus en Loekasjenko stelde zijn grondgebied beschikbaar voor de inval in Oekraïne in 2022. Oekraïne heeft nog niet gereageerd op het vrijlaten van de gevangenen.
Sancties VS
Dictator Loekasjenko is al meer dan dertig jaar aan de macht. Het Westen legt geregeld sancties op aan Belarus en Loekasjenko heeft politieke gevangenen eerder gebruikt als ruilmiddel om sancties te laten opheffen. Na de Russische inval in Oekraïne werden de westerse sancties tegen Belarus zwaarder.
Eerder dit jaar liet Belarus ook al tientallen politieke gevangenen vrij na Amerikaanse druk. In ruil daardoor hiefd de VS sancties tegen de nationale vliegmaatschappij van Belarus op. Daardoor kon de maatschappij weer onderhoudswerkzaamheden afnemen en onderdelen bestellen.
Correspondent Rusland Geert Groot Koerkamp:
"Met de vrijlating van weer een groep gevangenen - een groep Oekraïners en op verzoek van het Vaticaan ook twee katholieke priesters - geeft Loekasjenko een schot voor de boeg, met het oog op onderhandelingen met de Verenigde Staten die volgens hem in december zullen plaatsvinden.
Het vrijlaten van politieke gevangenen is voor hem een traditioneel gebaar dat is bedoeld om westerse gesprekspartners gunstig te stemmen, als tegenwicht tegen de grote afhankelijkheid van Rusland. Die tactiek had geregeld succes tot aan 2022, toen Belarus actieve steun verleende aan de Russische inval in Oekraïne en aan elk dialoog abrupt een eind kwam.
Dat is veranderd na het aantreden van Donald Trump. Loekasjenko heeft gemerkt dat Trump bereid is tot concessies, wat heeft geleid tot de vrijlating van vele tientallen gevangenen, onder wie verschillende prominenten. In het kielzog van de Amerikanen zoeken nu ook andere landen als Polen en het Vaticaan voorzichtig de dialoog.
Dat neemt niet weg dat de repressie in Belarus vooralsnog onverminderd doorgaat. Volgens mensenrechtengroepen telt het land nog altijd meer dan 1100 politieke gevangenen."
Italiaanse zangeres Ornella Vanoni (91) overleden
22 november 2025 12:44
De Italiaanse zangeres Ornella Vanoni is op 91-jarige leeftijd overleden, melden Italiaanse media. Vanoni was wereldwijd bekend doordat het lied L'Appuntamento, dat verscheen in 1970, gebruikt werd in de film Ocean's Twelve uit 2004.
Vanoni groeide op in een welgesteld gezin in Milaan, als dochter van een ondernemer in de farmaceutische industrie. Later ging ze naar school in Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk en studeerde ze aan de hogeschool voor dramakunsten in Milaan.
Aan het begin van haar carrière was ze theateractrice en in diezelfde tijd begon ze met zingen. In de jaren 60 verschenen haar eerste studioalbums. Haar eerste muziek ging over de criminele onderwereld in Milaan, waardoor ze de bijnaam cantante della mala (zangeres van de onderwereld) kreeg.
Later richtte Vanoni zich op verschillende muziekgenres, zoals jazz, bossa nova en pop. Met de nummers Senza fine (Eindeloos) en Che cosa c'e (Wat is er), beide geschreven door haar toenmalige liefde Gino Pauli, wist ze hits te scoren. In 1964 won ze de zangwedstrijd Festival di Napoli. Ook was ze meermaals deelnemer aan het bekende songfestival van San Remo.
De Italiaanse krant Corriere della Sera omschrijft haar als "een verfijnd icoon, met een onmiskenbare stem en een elegante, sensuele manier van zingen". Buiten haar muziekcarrière bleef ze ook acteren. Ze stond ze in theaters en speelde ze in de jaren 60 en 70 in een aantal films, zoals Amori pericolosi.
Vanoni had een rijk liefdesleven, waar ze openhartig over sprak. Zo vertelde ze in Italiaanse tijdschriften met regelmaat over haar al dan niet geheime verhoudingen. In haar theaterjaren had ze een affaire met de getrouwde regisseur Giorgio Strehler, die dertien jaar ouder dan zij was.
Met zakenman Lucio Ardenzi trouwde Vanoni en kreeg ze een zoon, Cristiano. Dat huwelijk hield geen stand, wat volgens de zangeres kwam doordat ze nog steeds hield van haar voormalige minnaar Gino Pauli. Met hem kwam ze op muzikaal gebied weer samen in 1985, toen ze samen een plaat opnamen en op tournee gingen.
Volgens de Corriere della Sera maakte Vanoni tot op het laatste moment grapjes over de dood. "Ik heb de jurk al, die is van het merk Dior. De kist moet goedkoop zijn, omdat ik wil dat die verbrand wordt", zei ze daarover. "Daarna wil ik in de zee gegooid worden, in Venetië zou leuk zijn."
Hoe Marco Rubio de architect werd van harde lijn VS tegen Venezuela
22 november 2025 12:13
Confrontatie hangt in de lucht in Venezuela. Het nationale leger is gemobiliseerd en burgermilities bereiden zich voor op oorlog. Ze staan oog in oog met een Amerikaanse vloot en troepenmacht vlak voor de kust. De massale Amerikaanse troepenopbouw is bedoeld om de druk op te voeren op de Venezolaanse leider Nicolas Maduro.
President Trump beschuldigt Maduro van leidinggeven aan een drugskartel. Er staat een premie van 50 miljoen dollar op zijn hoofd en het Cartel de los Soles komt maandag op de officiële Amerikaanse lijst van terroristische organisaties.
Het is voor het eerst in meer dan dertig jaar dat Washington zo veel militaire macht inzet in Zuid-Amerika. De architect van deze Amerikaanse troepenopbouw is niet Trump zelf, maar zijn buitenlandminister, Marco Rubio. "Hij is de belangrijkste kracht in Washington die regime change wil in Venezuela", zegt Latijns-Amerika-analist Phil Gunson vanuit de Venezolaanse hoofdstad Caracas.
Rubio (54) is geboren en getogen in Miami. Net als veel andere kinderen van Cubaans-Amerikaanse immigranten was hij al jong een fel tegenstander van de communistische Cubaanse revolutieleider Fidel Castro en van linkse Latijns-Amerikaanse politiek in het algemeen.
Tegen bondgenoot van links Cuba
Als lid van de Amerikaanse senaat, van 2011 tot begin dit jaar, groeit Rubio uit tot een van de invloedrijkste politici op buitenlandgebied. Cuba is voor hem een terugkerend thema. Hij verdedigt voortdurend het Amerikaanse economische embargo tegen Havana en roept op tot een politieke omwenteling op het eiland. En het roer moet ook om in Venezuela, zegt Rubio herhaaldelijk, omdat Caracas een nauwe bondgenoot is van Cuba en het regime economisch steunt.
"Rubio gelooft in het exporteren van Amerikaanse waarden naar de rest van de wereld", zegt Gunson, die werkt voor de denktank International Crisis Group. "De huidige operatie in de Caribische Zee is niet alleen gericht tegen Maduro, maar is een waarschuwing aan de hele regio: werk je samen met ons, dan heb je niets te vrezen, maar ga niet met ons sollen."
De huidige Amerikaanse operatie in de Caribische Zee lijkt op de gunboat diplomacy van vroeger. In de late 19de en 20ste eeuw zette Washington keer op keer de marine in om de wil van de VS door te drukken. Dat gebeurde onder meer in Mexico, Nicaragua en Cuba, en voor het laatst in Panama in 1990.
"De VS probeert heel Zuid-Amerika weer binnen de eigen invloedssfeer te krijgen, zoals het was aan het eind van de 19de eeuw," zegt Gunson.
Verschillende doelen
Op korte termijn hoopt Rubio dat de militaire druk Maduro ervan overtuigt om op te stappen of dat zijn hoge officieren hem afzetten, denkt Gunson. Wat Rubio betreft zou dat idealiter gevolgd worden door een machtsoverdracht aan de oppositie, "maar zowel de Amerikanen als de Venezolanen weten dat je de politieke realiteit na een omwenteling niet in de hand hebt, tenzij je Amerikaanse grondtroepen aan land hebt."
Dat laatste werkt in het voordeel van Maduro, denkt Gunson, want anders dan de havik Rubio is Trump terughoudend als het gaat om een invasie en een militaire bezetting van Venezuela. "Maduro denkt wellicht deze storm te kunnen uitzitten."
Sleutelfiguur Rubio was niet de enige die de militaire druk wilde opvoeren. Trumps naaste adviseur Stephen Miller is er ook enthousiast over, net als het Pentagon. "Al deze mensen rond Trump hebben verschillende doelen voor ogen met de campagne tegen Venezuela," zegt Gunson. "Rubio wil regime change, anderen willen Venezolaanse migranten in de VS sneller kunnen deporteren of denken de drugshandel zo te kunnen bestrijden. Rubio was slim en machtig genoeg om ze allemaal achter dit plan te krijgen."
VS-correspondent Rudy Bouma:
"Marco Rubio had al tijdens de eerste regeerperiode van Trump grote invloed op diens Venezuela-beleid. Hoewel hij toen slechts senator was, noemden diplomaten hem wel 'de schaduwminister voor Latijns-Amerika'. Dankzij Rubio ging Trump over tot strenge sancties, het erkennen van oppositieleider Juan Guaidó als legitieme winnaar van de verkiezingen in 2019 en dreigde de Amerikaanse regering toen al met een militaire optie. Nu Rubio minister van Buitenlandse Zaken is, heeft hij Trump tot een nog agressievere aanpak kunnen bewegen.
Voor Trump is regime change in dictaturen geen doel op zich. Hij kan prima overweg met dictators, zoals Poetin en Kim Jong-un, en hij steunt rechtse autoritaire leiders in Latijns-Amerika. Trump heeft vooral zijn oog laten vallen op de rijke oliebronnen van Venezuela, liet hij vorig jaar tijdens een campagnetoespraak nog doorschemeren.
Als de militaire druk op Venezuela uiteindelijk leidt tot het opstappen van Maduro, slaat Trump vele vliegen in één klap: olie, het beperken van de Venezolaanse migrantenstroom, een ideologische overwinning op het socialisme, maar ook het indammen van Chinese invloed in Venezuela."
Veroordeelde Braziliaanse oud-president Bolsonaro gearresteerd
22 november 2025 11:24
De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro is gearresteerd door de federale politie. Dat bevestigen zijn advocaten aan persbureau Reuters.
Over de reden van de aanhouding is niets bekendgemaakt, behalve dat die werd uitgevoerd op basis van een arrestatiebevel van het hooggerechtshof. Bolsonaro bevindt zich in het hoofdkantoor van de politie in de hoofdstad Brasília.
De oud-president werd in september veroordeeld tot ruim 27 jaar cel voor het beramen van een staatsgreep. Hij werd toen niet vastgezet, maar onder huisarrest geplaatst.
Vorige maand tekenden de advocaten van Bolsonaro hoger beroep aan tegen de veroordeling, maar dat werd vorige week afgewezen. Vanaf komende week zou hij zijn celstraf moeten gaan uitzitten. Lokale media schrijven dat de aanhouding mogelijk is verricht om "de openbare orde te handhaven".
Gezondheidsproblemen
Bolsonaro's advocaten hebben meermaals gepleit voor een huisarrest in plaats van een gevangenisstraf. Ze wijzen daarbij op verschillende gezondheidsproblemen.
Hij werd tijdens een campagnebijeenkomst in 2018 in de buik gestoken. Daarna is hij meerdere keren opgenomen en heeft hij operaties ondergaan in verband met die aanval.
1500 aanhoudingen
De 70-jarige Bolsonaro was van 2019 tot 2022 president van Brazilië. Hij deed in 2022 een nieuwe gooi naar het presidentschap, maar verloor van de huidige president Lula. Duizenden aanhangers van Bolsonaro bestormden in januari 2023 in de hoofdstad Brasilia het Braziliaanse parlement, het presidentieel paleis en het hooggerechtshof. De politie verrichte 1500 aanhoudingen.
Bolsonaro stond ruim honderd dagen onder huisarrest. Hij moest een enkelband dragen en mocht geen sociale media gebruiken. Hij mocht alleen nog bezocht worden door zijn familieleden en advocaten.