Toch een deal op klimaattop, maar enthousiasme ontbreekt
22 november 2025 19:41
Het is de bijna tweehonderd aanwezige landen een dag na het verstrijken van de deadline toch gelukt tot een klimaatakkoord te komen. Dat gebeurde nadat de EU overstag ging en de voorzitter over de bezwaren van Colombia heenstapte. Dat land maakte tijdens een chaotische slotzitting bezwaar tegen de deal.
In het akkoord zijn met name afspraken gemaakt over geld voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering. De EU lag tot het laatste moment dwars, omdat er met geen woord wordt gerept over het verminderen van CO2-uitstoot, terwijl dat wel de veroorzaker is van klimaatverandering.
Colombia uitte op het laatste moment ook bezwaren over het onvermeld laten van de noodzaak om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.
Toen de EU uiteindelijk ging, kon de voorzitter afhameren. Dus toch liever een "zwakke deal", zoals Eurocommissaris Hoekstra van Klimaat het concept gisteren noemde, dan geen deal. Na het afhameren ging Colombia nog dwars liggen, maar de voorzitter besloot dat dat een besluit niet in de weg hoefde te staan.
Tegen persbureau Reuters zei Hoekstra kort voordat het akkoord werd gesloten, dat de EU graag meer had gehad. "De deal is een stap in de goede richting. We hadden liever meer ambitie op alles gehad. Maar we zetten hiermee wel een belangrijke stap voorwaarts als het om het financieren van aanpassing aan klimaatverandering gaat."
Voor ontwikkelingslanden zijn deze aanpassingen belangrijk, omdat zij de meeste last gaan hebben van klimaatverandering. Zij moesten veel toegeven, maar gingen uiteindelijk toch ook akkoord.
Onvrede bij EU
Dat de EU grote moeite heeft met het akkoord, blijkt wel uit het feit dat tot op het laatste moment is onderhandeld. Achter de schermen is te horen dat vooral Frankrijk zich tot op het laatst verzette tegen de slottekst, uit onvrede over het gebrek aan plannen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken.
Het is opvallend dat juist Frankrijk die rol speelde binnen het Europese blok. Zo'n twee weken geleden waren het diezelfde Fransen die met succes eisten dat Eurocommissaris Hoekstra zijn klimaatdoel zou afzwakken.
Ondanks de ergernis over het ontbreken van een plan om fossiele brandstoffen af te bouwen, of manieren om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graad Celsius te houden, klonk uiteindelijk ook bij de EU-delegatie applaus.
Niks over steenkool, olie, gas
Twee weken vergaderden ministers en delegaties in Brazilië. Deze top had, in tegenstelling tot voorgaande toppen, geen duidelijk thema. Het ging onder meer over aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering, geld daarvoor, geld voor fondsen voor klimaatschade, koolstofmarkten, een speciaal bossenfonds en rechtvaardigheid in de energietransitie.
Fossiele brandstoffen stonden niet op de agenda. Een groep landen, waaronder Nederland, probeerde wel meermaals daar aandacht voor te vragen.
Demissionair minister Hermans van Klimaat en Groene Groei maakte bekend volgend jaar samen met Colombia een top over het afbouwen van fossiele brandstoffen te organiseren. Maar het is landen dus niet gelukt afspraken hierover in het akkoord te krijgen. Een groot deel van de olielanden lag dwars. Met name Saoedi Arabië bleek tegen elke vermelding van fossiele brandstoffen.
Ook over bossen geen akkoord
Naast het verbranden van fossiele brandstoffen is het kappen van oerwoud een oorzaak van het opwarmen van de aarde. Brazilië wilde plannen maken om ontbossing tegen te gaan. Daarom organiseerde het land de top in Belém, een stad in het Amazonewoud.
Voorafgaand aan de top lanceerde Brazilië een 'bossenfonds'. Landen met oerwoud krijgen vanuit dat investeringsfonds geld als ze ontbossing tegengaan. Uiteindelijk moet het fonds ruim 100 miljard euro gaan bevatten.
Tot dusver is een kleine 6 miljard euro opgehaald. Om het fonds van de grond te krijgen moet er dus nog fors meer geld bij komen.
Er werd ook een 'routekaart' tegen ontbossing beloofd, maar omdat ook daar de aanwezige landen het niet over eens werden, bereikte ook die niet het eindakkoord. Voor zowel bossen als fossiele brandstoffen moeten er aparte stukken worden behandeld, zonder officiële status.
Inheemse leiders
President Lula koos niet alleen voor de Amazone vanwege het regenwoud maar ook voor inheemse inspraak. In de Amazone wonen honderden stammen die afhankelijk zijn van het regenwoud zijn en er ook voor zorgen. Inheemse bewoners konden nu afreizen naar de top, wat ze in groten getale deden.
Door hen werd voor het eerst in jaren weer gedemonstreerd. Bij vorige toppen was dat lastiger omdat ze plaatsvonden in landen met autoritaire regimes, zoals Egypte, Dubai en Azerbeidzjan.
Het is de vraag hoe inheemse groepen op het akkoord zullen reageren, nu geen akkoorden zijn gesloten over zowel de oorzaak van klimaatverandering als over ontbossing.
De Braziliaanse president Lula ontmoet inheemse leiders op de klimaattop:
Colombia probeert op laatste moment klimaatakkoord nog tegen te houden
22 november 2025 18:37
De deal leek al rond op de klimaattop in Brazilië, totdat in de vergadering waar het akkoord zou worden afgehamerd Colombia bezwaar maakte.
In de zaal, waar al verschillende onderwerpen afgehamerd waren, nam Colombia het woord en zei dat het geen deal kan sluiten als er in de tekst niets wordt gezegd over steenkool, olie en gas. De uitstoot van die fossiele brandstoffen is de voornaamste veroorzaker van klimaatverandering, maar olielanden blokkeren al dagen dat daar naar wordt verwezen.
Geschorst
De Braziliaanse voorzitter heeft de vergadering geschorst en zal nu zijn uiterste best moeten doen om toch nog overeenstemming te bereiken.
De top zou gisteren al eindigen, maar er was nog geen akkoord. Ministers en delegaties stonden al klaar om te vertrekken. Verschillende cruiseschips, waar veel aanwezigen op sliepen, zouden ook na vandaag niet meer beschikbaar zijn.
In Brazilië is het vier uur eerder, waardoor er nog tijd is om voor middernacht tot een akkoord te komen. Maar de tijd dringt, zeker omdat er consensus moet zijn tussen alle landen.
Colombia kondigde gisteren samen met Nederland aan in april volgend jaar een meerdaagse top te organiseren over fossiele brandstoffen. Daarop moeten landen met elkaar bespreken op welke manieren fossiele brandstoffen kunnen worden afgebouwd.
Duizenden mensen bij stille tocht Marseille na moord drugsgeweld
22 november 2025 18:11
In Marseille hebben duizenden mensen meegelopen in een stille tocht om de 20-jarige Mehdi Kessaci te herdenken. Hij werd vorige week op klaarlichte dag doodgeschoten door twee onbekenden op een scooter toen hij zijn auto op straat parkeerde.
Kessaci werd vermoedelijk vermoord omdat zijn oudere broer een prominente activist is, die al jaren strijdt tegen bendes en drugsgeweld in Marseille. De daders zijn nog niet opgepakt. De zaak heeft in Frankrijk tot grote verontwaardiging geleid.
Volgens de lokale politie namen vanmiddag ongeveer zesduizend mensen deel aan de stille tocht. Op spandoeken was onder meer te lezen "Gerechtigheid voor Mehdi" en "politieke wil voor onze buurten". Ook legden mensen bloemen neer op de plek waar Kessaci werd vermoord.
De Franse justitie gaat ervanuit dat deze moord gepleegd is in opdracht van drugscriminelen, om Kessaci te waarschuwen dat hij zijn activisme op te geven.
De moord heeft de strijd van Marseille tegen drugsgeweld opnieuw bovenaan de politieke agenda geplaatst. Zondag belde president Macron de 22-jarige Amine Kessaci, de oudere broer van Mehdi die de bekende activist is, om zijn steun te betuigen en te benadrukken dat hij niet alleen staat in deze strijd.
Blijven vechten
Amine Kessaci, opgegroeid in het noorden van Marseille, voert al jaren strijd tegen drugscriminelen en bendes die jongeren inzetten voor liquidaties. Hij leidt een organisatie die gezinnen ondersteunt die een kind hebben verloren door drugsgeweld. Ook probeert hij via die organisatie jongeren weg te houden van de drugswereld.
Amine wordt zelf ook bedreigd. Een maand geleden kreeg hij politiebescherming en werd hij naar een veilig adres buiten Marseille gebracht, nadat hij een boek had geschreven met verhalen van slachtoffers van de drugshandel in de stad. En bij de begrafenis van zijn jongere broer moest hij een kogelvrij vest dragen.
Eerder verloor Amine ook zijn oudere broer. De 22-jarige Brahim werd in 2020 vermoord. Zijn lichaam werd later in een uitgebrande auto gevonden. Brahim was actief in het drugscircuit, en zijn moord wordt gezien als een afrekening.
"Mijn broers zijn dood, maar jullie zijn allemaal hier", zei Amine vandaag bij de stille tocht. "Ik weet niet hoe mijn leven eruit zal zien, maar ik weet wel dat ik jullie, en jullie langdurige inzet, nodig heb. Vechten betekent leven."
49 liquidaties
Amine Kessaci heeft herhaaldelijk tegen Franse media gezegd dat hij ondanks alle intimidatie zijn strijd tegen drugscriminaliteit niet zal opgeven. Marseille kampt al jaren met aanhoudend drugsgeweld. In 2023 waren er in de stad 49 liquidaties die verband hielden met het drugsmilieu.
De Franse autoriteiten kijken met zorgen naar het door drugsgeweld geteisterde Marseille. De ministers van Justitie en binnenlandse Zaken vergelijken de drugscriminaliteit in de stad met terrorisme. Zij willen extra maatregelen om de drugshandel terug te dringen, onder meer door preventie en betere voorlichting aan jongeren.
Ook de burgemeester van Marseille, Payan, liep vandaag mee. Hij noemde de moord een "verschrikkelijke wending" en eiste meer politie-inzet. Europarlementariër Raphaël Glucksmann was er ook bij. Hij zei: "We mogen ons niet beperken tot één dag van mobilisatie. Het is een voortdurende strijd."
'Bomen leveren ook aanzienlijk financieel voordeel op', zegt instituut voor belang van bomen
22 november 2025 17:58
Een boom kan in zijn leven tot wel 60.000 euro aan voordeel opleveren. Dat zegt het Norminstituut Bomen. De stichting, die het belang van bomen behartigt, heeft door onderzoeksbureau Rebel laten becijferen wat het boomkroonvolume (alle takken en bladeren samen) per kubieke meter oplevert in een wijk of stad.
Mensen in boomrijke buurten zijn gezonder. Bewoners van groene wijken wandelen en fietsen vaker, wat leidt tot minder overgewicht, minder stress en dus lagere zorgkosten, volgens het instituut. Dat is al vaker door onderzoekers bevestigd, recent nog door de Universiteit Utrecht.
Boomkroonvolume
Ook zorgen bomen in de buurt voor luchtzuivering, verkoeling, meer natuurbeleving en leggen ze koolstof en water vast. Van die positieve effecten zijn kerngetallen. En die heeft Rebel gebruikt om te becijferen dat een kubieke meter boomkroonvolume - want de voordelen zitten vooral in het bladerdak - jaarlijks zo'n 2,52 euro oplevert.
Of zo'n hard cijfer op de voordelen van meer loof in de buurt valt te plakken, betwijfelt Gert-Jan Nabuurs, hoogleraar Europees Bos aan de Wageningen Universiteit. "Als er een park is in de stad dan trekt dat mensen aan die hardlopen. Maar of je door meer bomen in je straat ook meer gaat bewegen.... In wijken met meer groen zie je wel dat mensen minder psychische klachten hebben, dat blijkt uit eerder onderzoek."
Bovendien staan bomen vaker in welgestelde wijken dan in arme wijken, beaamt directeur Marc Meijer van het Norminstituut Bomen. Toch zijn er onder de streep wel degelijk positieve gezondheidseffecten, zeggen Nabuurs en zijn collega Cecil Konijnendijk, onderzoeker en adviseur bij het Natured Bases Solutions Institute en buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van British Columbia in Vancouver, Canada.
Beter leren met bomen
Zicht op bomen zorgt bijvoorbeeld voor ontspanning en verhoogt het leervermogen, weet Konijnendijk, die de 3-30-300 vuistregel introduceerde in 2021. Die houdt in dat mensen uitzicht moeten hebben op minimaal drie volwassen bomen vanuit hun woning, dat 30 procent van elke buurt bedekt moet zijn met boomkronen en dat binnen een straal van 300 meter een park of ander openbaar groengebied moet zijn, wil er sprake zijn van een gezonde leefomgeving.
De 3-30-300 regel is een standaard geworden voor groenbeleid van gemeentes. Konijnendijk zegt dat er steeds meer empirisch onderzoek komt naar de gezondheidseffecten van bomen. "In de Amerikaanse stad Louisville zie je nu dat ze bomen gaan toevoegen in arme wijken. Daar kijken ze vervolgens hoe het gaat met hart- en vaatziekten in de wijk. De eerste resultaten zijn positief. Je ziet dat mensen meer lopen en minder last van de hitte hebben."
Nieuwe driedimensionale norm
Volgens het Norminstituut Bomen is het belangrijk dat er een landelijke norm komt die kijkt naar het boomkroonvolume in plaats van naar het aantal bomen of het percentage groen per vierkante kilometer. Meijer: "Je moet vooral kijken hoeveel kubieke meter bladerdak er is. Een boom is niet plat en twee dimensionaal. Een grote eik is iets anders dan een sprieterig jong stammetje met een paar bladeren aan de zijkant."
Met de norm van een minimumaantal kubieke meter boomkroonvolume per vierkante kilometer wil de stichting gemeentes handvatten bieden om goede plannen te maken voor gezonde nieuwe wijken, buurten of steden.
Gemeentes staan voor een enorme bouwopgave vanwege het woningtekort, zegt Meijer. "Nu hanteren gemeentes vaak eigen normen voor het aantal vierkante meters groen per buurt. En die worden vervolgens naar beneden bijgesteld als andere belangen zwaarder wegen. Een landelijke norm ontbreekt."
Prijskaartje
Het koppelen van een prijskaartje aan de voordelen van het bladerdak heeft nog een belangrijk voordeel, schetst Meijer.
"Nu wordt vaak gezegd: deze bomen moeten wijken want er komt een woonwijk of een nieuwe weg en dat levert ons 'zoveel' op. Hierdoor kun je er wat tegenover zetten: bomen leveren ook wat op."
Daily Mail-eigenaar neemt The Telegraph over voor ruim 550 miljoen euro
22 november 2025 17:22
Het Britse mediabedrijf DMGT, eigenaar van de krant Daily Mail, heeft een miljoenendeal gesloten om concurrent The Telegraph over te nemen. Het mediabedrijf wordt overgenomen voor 500 miljoen pond, zo'n 568 miljoen euro. De Daily Mail en The Telegraph zijn allebei rechtse kranten.
The Telegraph zou eerst over worden genomen door de Amerikaanse investeerder RedBird en de investeerder IMI uit de Verenigde Arabische Emiraten.
In mei was er een 'principeakkoord' gesloten voor een overname van 500 miljoen pond, maar vorige maakte RedBird bekend dat het het bod had ingetrokken.
Buitenlandse invloed
De twee investeerders sloten in 2023 onder de noemer RedBird IMI een deal voor overname, maar daar ging de toenmalige Conservatieve Britse regering voor liggen. De regering was bang dat de onafhankelijkheid van The Telegraph in het geding kwam door de banden met Abu Dhabi. Medewerkers van de krant hebben zich ook kritisch uitgelaten over RedBirds banden met China.
Een andere structuur, met een kleinere rol voor IMI, moest ervoor moeten zorgen dat de Britse regering - nu geleid door Labour - dit keer wel akkoord zou gaan. Volgens persbureau Reuters leidden het trage goedkeuringsproces en de interne weerstand bij The Telepgraph tegen de overname ertoe dat het bod uiteindelijk werd ingetrokken.
500 miljoen pond
Nu heeft DMGT met RedBird IMI afgesproken om de The Telegraph voor hetzelfde bedrag over te nemen. RedBird IMI zou al 500 miljoen pond hebben uitgegeven om openstaande schulden van de krant af te lossen.
De komende tijd zal er verder onderhandeld worden over de voorwaarden van de deal en worden documenten opgesteld voor goedkeuring van de overheid. Beide partijen verwachten dat de deal snel wordt afgerond en goedgekeurd.
De redactie van de Britse krant zal onafhankelijk blijven van andere titels onder DMGT, stelt het mediabedrijf. "Onder onze leiding zal The Daily Telegraph uitgroeien tot een wereldwijd merk, net zoals Daily Mail."
Tientallen meldingen over kinderen die overlijden door honger in Sudan
22 november 2025 16:22
In één maand tijd zijn in twee Sudanese steden 23 kinderen overleden door ernstige ondervoeding, meldt de medische organisatie Sudan Doctors Network op basis van veldwerkers. Die cijfers zijn vermoedelijk het topje van de ijsberg, omdat de voedselsituatie in grote delen van het land al langere tijd dramatisch is. Het komt zelden voor dat harde cijfers over hongerdoden worden vastgesteld.
Daarnaast is er nauwelijks zicht op de actuele situatie in het door oorlog verscheurde land, omdat journalisten en andere onafhankelijke waarnemers er nauwelijks toegang hebben.
De kinderen stierven in de steden Diling en Kadugli in de zuidelijke deelstaat Zuid-Kordofan, die ongeveer twee keer zo groot is als Nederland. In de deelstaat wordt de laatste tijd hevig gevochten tussen het regeringsleger en RSF-rebellen.
De organisatie meldt dat de sterfgevallen het gevolg zijn van ernstige acute ondervoeding en een gebrek aan essentiële voorzieningen. Door een blokkade kan voedsel steden en dorpen niet bereiken, waardoor tienduizenden levens in gevaar lopen. RSF belegert de stad Kadugli al maanden.
Grootste humanitaire crisis
In de stad Kadulgi heeft de IPC, de voedselwaakhond van de VN, in november officieel hongersnood vastgesteld.
Die term wordt zelden gebruikt; het is pas de vierde keer in deze eeuw dat wereldwijd zo'n alarmerende situatie werd vastgesteld.
Ook Diling zou te maken hebben met ernstige voedseltekorten, maar daar heeft de IPC nog geen hongersnood uitgeroepen, wegens gebrek aan beschikbare informatie.
Front verplaatst zich
In Darfur, het westen van Sudan, kwamen in augustus dertien kinderen door honger om het leven in een vluchtelingenkamp. Op sommige plekken in het land is het aantal ondervoede kinderen in een jaar tijd verdubbeld.
In Zamzam, een veel groter kamp, zou vorig jaar elke twee uur een kind zijn gestorven. De situatie is waarschijnlijk het slechtst in Darfur, waar de paramilitaire RSF de dienst uitmaakt.
In Sudan woedt al 2,5 jaar een oorlog, die door de VN is uitgeroepen als de grootste humanitaire crisis ter wereld. Nu recent ook El-Fasher, het laatste bolwerk van het regeringsleger in Darfur, is gevallen, heeft het front zich verplaatst naar het oosten, in de richting van de hoofdstad Khartoem.
Een paar maanden geleden kreeg het leger daar weer de macht in handen, maar de vraag is of dat zo blijft. "Geen enkele burger is veilig in Sudan, dus ook niet in de hoofdstad", zegt Mohamed Osman, Sudan-onderzoeker bij mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. "Er kan van alles gebeuren."
Volgens cijfers van de VN heeft de oorlog al aan ruim 40.000 mensen het leven gekost. Hulporganisaties zeggen dat het werkelijke aantal nog vele malen hoger is. Al meer dan 14 miljoen mensen zijn gedwongen hun huis te verlaten. Ook lijdt de helft van de bevolking honger.
Hongersnood
Hongersnood gaat bijna altijd gepaard met conflict. In Sudan woedt al 30 maanden oorlog. Het regeringsleger staat tegenover strijdgroep RSF. Ondertussen hebben zich ook andere gewapende groepen aangesloten. Die worden weer gesteund door verschillende landen, vooral de Golfstaten. De RSF weet zich gesteund door de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en wordt van wapens voorzien via Libië en Tsjaad.
Een van de doelen van het uitroepen van een hongersnood is dat er meer hulp komt. Want er zijn wel mogelijkheden, ook als internationale hulp maar beperkt naar binnen kan. Zo zijn er veel lokale soepkeukens.