AFM: schade door oplichting met beleggingstrucs tien keer hoger dan gedacht
11 december 2025 06:00
De schade door oplichting met beleggingstrucs ligt waarschijnlijk tien keer hoger dan wordt aangenomen. Vorig jaar deden slachtoffers aangifte bij de politie ter waarde van 75 miljoen euro. Dat is volgens de Autoriteit Financiële Markten (AFM) slechts het topje van de ijsberg, want slechts een klein deel van slachtoffers doet aangifte.
Op basis van een eigen berekening schat de toezichthouder dat de schade van beleggingsfraude vorig jaar op 750 miljoen euro uitkomt. "En dat is echt geen overdreven schatting", benadrukt AFM-voorzitter Laura van Geest.
Schaamte
Bij mensen die in de val van een beleggingsoplichter trappen is de schaamte bijzonder groot. Omdat slachtoffers de schuld ook vaak ook bij zichzelf zoeken, doen zij veelal geen aangifte.
Ook zijn er verschillende instanties die los van elkaar alle beleggingsfraude bijhouden. Naast politie en justitie houden ook bijvoorbeeld de AFM en de Fraudehelpdesk meldingen bij.
Jong en oud
Op basis van de informatie van alle instanties en een vergelijking met de gevallen in omliggende landen, vermoedt de AFM dat slechts 7 tot 10 procent van de slachtoffers zich ergens meldt. Daardoor denkt de AFM dat de werkelijke schade vorig jaar uitkomt op in totaal 750 miljoen euro.
De schade is zo groot, omdat het volgens de AFM bij zowel jong als oud voorkomt. "Achter die 750 miljoen euro gaan heel veel slachtoffers schuil. Jong, oud, hoogopgeleid, praktisch geschoold", somt Van Geest op. "Het kan ons allemaal overkomen."
Wat is beleggingsfraude?
Beleggingsfraude komt in vele soorten en maten voor. De AFM spreekt van beleggingsfraude als mensen worden misleid met valse informatie, misleidende beloftes over rendementen of (niet-bestaande) beleggingsproducten. Alleen de crimineel wordt er rijker van.
Een bekende oplichtingsvorm is een piramidespel, waarbij iedereen die geld inlegt hoge winst wordt beloofd als hij of zij nieuwe deelnemers werft. Bij ponzifraude worden winstuitkeringen gefinancierd met geld van nieuwe deelnemers, in plaats van werkelijke winst uit beleggingen.
Bij boilerroomfraude bellen fraudeurs op agressieve toon slachtoffers vanuit een callcenter. Ook worden slachtoffers vaak misleid met zeer complexe producten. Fraudeurs die zich voordoen als advocaten of toezichthouders vallen onder de term recoveryroom-fraude.
Tot slot is er ook nog pump en dump. Hierbij wordt de koers van aandelen expres omhooggeduwd zodat anderen die aandelen ook gaan kopen. Het aandeel stort ineen als de fraudeurs op de piek zelf hun winst pakken.
Op basis van slachtoffers die zich melden verwijst de AFM het vooroordeel dat alleen goedgelovige mensen in beleggingsfraude trappen naar de prullenbak. Veel gedupeerden blijken namelijk wel degelijk enige kennis van beleggen te hebben.
Hoop en hebberigheid
Slachtoffers zijn meestal ouderen die hun pensioen willen aanvullen of werkenden die aan hun appeltje voor de dorst iets meer willen overhouden dan de spaarrente. Daarnaast zijn er nog jongeren die door mooie verhalen denken snel rijk te kunnen worden.
"Mensen worden langzaam, maar zeker toch verleid om in te stappen. Terwijl ze dat beter niet kunnen doen", zegt Van Geest. "Maar door al die hele mooie verhalen word je hoopvol en op zeker moment misschien ook een beetje hebberig. Dan let je niet zo goed op en stink je er tóch in. Hoop en hebberigheid zijn een dodelijke combinatie. Daar spelen die oplichters heel vakkundig op in."
In Nederland rukt beleggingsfraude de laatste jaren snel op. Enerzijds omdat veel Nederlanders online zijn en dus ook makkelijker te benaderen zijn door criminelen. Anderzijds omdat de technieken om mensen op te lichten steeds geraffineerder en ook goedkoper worden.
Oplichting inkopen
Van Geest wijst naar mogelijkheden om via kunstmatige intelligentie heuse nepwebsites te bouwen en amper van echt te onderscheiden filmpjes waarin bekende Nederlanders de beleggingsproducten aanprijzen: "Dat wordt steeds makkelijker en ook goedkoper. Op die manier wordt iemand naar binnen hengelen steeds eenvoudiger."
Eigenlijk hoeft een fraudeur niet eens meer technisch geschoold te zijn. Alleen een listig plan om iemand te verleiden is voldoende. "Onderdelen van de oplichtingspraktijk kun je gewoon op het dark web kopen bij aanbieders in Oost-Europa of Azië. Het is crime-as-a-service. Je hoeft het niet zelf te maken, maar koopt het gewoon in."
De AFM denkt dat beleggingsfraude een grotere prioriteit wordt om aan te pakken als alle meldingen niet meer zo versnipperd worden geregistreerd. Van Geest pleit daarom voor de invoering van één meldpunt.
Bijna helft gevangenen zit in voorarrest: 'Het zou de uitzondering moeten zijn'
11 december 2025 06:00
De druk op het gevangeniswezen in Nederland blijft hoog. Door personeelstekorten en een tekort aan cellen zijn gevangenissen al langere tijd overvol. Strafrechtexperts en advocaten waarschuwen bovendien dat verdachten nog altijd te vaak en te lang in voorlopige hechtenis zitten.
Verdachten in voorarrest zijn niet veroordeeld en juridisch dus onschuldig. Het Centraal Bureau van Statistiek becijferde eerder dit jaar dat in 2024 bijna de helft van de mensen in detentie nog in afwachting was van de behandeling van hun zaak.
"Het zou een uitzondering moeten zijn om deze mensen op te sluiten, maar in Nederland is de praktijk anders", zegt strafrechtdeskundige Jacques Claessen van de Universiteit Maastricht.
Uit een enquête van NOS op 3 en platform voor onderzoeksjournalistiek Investico onder bijna 300 strafrechtadvocaten blijkt dat 90 procent van hen vindt dat verdachten te vaak of te lang in de cel moeten zitten tijdens het onderzoek naar een mogelijk strafbaar feit. Hoewel er op papier strenge criteria zijn om iemand vast te houden tot aan de rechtszaak, wordt daar in de praktijk volgens advocaten te soepel mee omgegaan.
Europese vergelijking
In Nederland worden verdachten in vergelijking met veel andere Europese landen vaker in voorlopige hechtenis geplaatst, meldde het College voor de Rechten van de Mens al in 2017. Dit najaar concludeerde het mensenrechteninstituut dat er sindsdien weinig is verbeterd en drong het opnieuw aan op maatregelen.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens tikte Nederland in 2021 op de vingers. Het oordeelde toen dat rechters verdachten te gemakkelijk vasthielden, zonder voldoende te motiveren waarom dat noodzakelijk was.
'Geen speerpunt'
Emeritus hoogleraar strafrecht Gerard Mols is kritisch op de ruime toepassing van voorlopige hechtenis. Hij wijst daarbij naar de Raad voor de Rechtspraak. "Zij hadden het na de veroordeling door het Europese Hof tot speerpunt moeten maken. Zij moeten zorgen voor meer capaciteit zodat rechters meer tijd krijgen om dit soort beslissingen te nemen", zegt hij.
De Raad voor de Rechtspraak zegt in een reactie "wel degelijk veel aandacht voor (de motivering van) de voorlopige hechtenis" te hebben. De Raad laat weten dat het belangrijk is dat rechters met elkaar het gesprek blijven voeren om "het aantal verdachten in voorlopige hechtenis zoveel mogelijk te beperken".
Overvolle gevangenissen
Dat zoveel verdachten in voorlopige hechtenis zitten is opvallend, want door het tekort aan cellen en personeel zijn gevangenissen al langere tijd overvol. Om de druk te verlichten, komen gevangenen daarom twee weken eerder vrij. Het kabinet zei eerder zo snel mogelijk van deze noodmaatregel af te willen, maar daar lijkt voorlopig geen sprake van.
Rechters kunnen in bepaalde zaken bij voorlopige hechtenis kiezen voor elektronische detentie in plaats van een celstraf. Daarbij wacht een verdachte met een enkelband thuis het vonnis af. Volgens strafrechtdeskundige Claessen, die onderzoek deed naar elektronische detentie, kan dat helpen om de druk op het gevangeniswezen te verminderen. "Als je kijkt naar de huidige situatie van code zwart, dan kan het opleggen van een enkelband bij sommige verdachten een deel van de oplossing zijn."
NOS op 3 onderzocht samen met onderzoeksjournalisten van Investico en de Groene Amsterdammer waarom Nederland zoveel nog onschuldige mensen opsluit:
Brandjes en vuurwerk in Amsterdam-Noord na documentaire over verboden vreugdevuur
11 december 2025 04:36
In de Amsterdamse wijk Floradorp zijn afgelopen avond meerdere brandjes gesticht. Ook werd er vuurwerk naar de politie gegooid.
De ongeregeldheden ontstonden na de vertoning van een documentaire over het traditionele vreugdevuur in de wijk. Het grote vuur, dat normaal gesproken bij de jaarwisseling wordt ontstoken, is dit jaar door de gemeente verboden vanwege zorgen over de veiligheid.
Volgens Het Parool gingen na de vertoning enkele tientallen mensen de straat op, waarbij ze tegenover de politie kwamen te staan. Daarbij werd er meerdere keren met vuurwerk naar agenten gegooid, meldt AT5. Eén persoon is aangehouden.
Sinds het verbod op het vreugdevuur is het vaker onrustig in de wijk in Amsterdam-Noord. Eerder werd een busje van handhavers bekogeld en werd een beveiligingscamera van de gemeente opgeblazen.
Venezolaanse oppositieleider na bijna jaar onderduiken alsnog in het openbaar in Oslo
11 december 2025 04:07
De Venezolaanse oppositieleider en Nobelprijswinnaar Maria Corina Machado is na maandenlang ondergedoken te zijn geweest weer in het openbaar verschenen. Vanaf een balkon van haar hotel in Oslo zwaaide ze naar het publiek.
Machado (58) reisde in het geheim naar de Noorse hoofdstad voor de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede, die ze eerder dit jaar kreeg toegekend. Eerder op de dag werd al duidelijk dat ze niet op tijd bij de ceremonie kon zijn. Daarom nam haar dochter de prijs in ontvangst.
Later op de avond verscheen Machado alsnog in het openbaar. Op haar hotelbalkon legde ze haar hand op haar hart en zong ze het Venezolaanse volkslied met de aanwezige supporters. Daarna liep ze naar buiten om hen persoonlijk te begroeten.
De oppositieleider zat sinds begin januari ondergedoken. Ze is een felle tegenstander van de regering van president Maduro en werd vorig jaar uitgesloten van verkiezingsdeelname. Ook kreeg ze een reisverbod van tien jaar opgelegd.
Bij de Nobelprijsuitreiking waren verschillende Latijns-Amerikaanse leiders aanwezig om hun steun aan Machado te betuigen. Onder anderen de Argentijnse president Milei, de Ecuadoraanse president Noboa, de Panamese president Mulino en de Paraguayaanse president Peña waren naar Oslo afgereisd.
Naakte Nederlanders zorgen voor opschudding in Duitse binnenstad
11 december 2025 02:51
Een groep vermoedelijk Nederlandse mannen heeft begin deze week voor behoorlijk wat opschudding gezorgd in de Duitse stad Kleve. De mannen renden in hun blootje door de binnenstad en werden even later ook gespot bij een kasteel.
Bij de politie kwamen meerdere belletjes binnen over de groep. Volgens de Duitse regionale krant NRZ ging het om negen mannen, die na hun actie vertrokken in een auto met Nederlands kenteken. De krant beschrijft het negental als "luidruchtige Nederlanders".
De naakte mannen trokken behoorlijk de aandacht en werden door verschillende omstanders gefilmd. Online verschenen meerdere filmpjes, maar die zijn volgens de publieke omroep WDR inmiddels grotendeels offline gehaald.
Waarom de mannen poedelnaakt door de straten van Kleve renden, is onbekend. Ook de politie tast in het duister, zegt een woordvoerder tegen NRZ. "We hebben geen idee wat het was. Of het een vrijgezellenfeest was of een verloren weddenschappen, we weten het niet."
De politie schat dat de mannen ongeveer 20 jaar oud zijn. Volgens WDR is er aangifte gedaan van openbare zedenschennis. Het Openbaar Ministerie moet nog bepalen of er ook sprake is van een strafbaar feit.
Boliviaanse oud-president Arce opgepakt in corruptieonderzoek
11 december 2025 01:37
In Bolivia is de pas afgetreden president Luis Arce opgepakt. Dat meldt Edmand Lara, vicepresident van het Zuid-Amerikaanse land, via sociale media.
Volgens Boliviaanse media zou Arce betrokken zijn bij het verduisteren van geld uit een fonds voor inheemse bevolkingsgroepen tussen 2006 en 2014. Arce was in die periode minister van Economische Zaken onder toenmalig president Evo Morales.
"Wie van dit land heeft gestolen, zal elke laatste cent moeten teruggeven", zei Lara in een videoboodschap die hij eindigde met de woorden "dood aan de corrupten". Volgens de vicepresident zullen er nog meer arrestaties volgen en was Arce pas het eerste doelwit.
De arrestatie van Arce komt slechts een maand na zijn aftreden als president. Op 8 november werd hij opgevolgd door de christendemocraat Rodrigo Paz Pereira. Daarmee kwam een einde aan bijna twintig jaar aan linkse regeringen in Bolivia.
Arce heeft nog niet gereageerd op de beschuldigingen. Een voormalig minister en bondgenoot van Arce zei dat de oud-president "natuurlijk" onschuldig is.