Raad van State: stikstofdoelen uit wet halen kan zo niet
22 december 2025 12:51
Het kabinetsplan om de stikstofdoelen uit de wet te halen, is in de huidige vorm geen goed idee. Dat staat in een advies van de Raad van State (RvS). Het plan was een speerpunt van de BBB tijdens de verkiezingen.
Het voorstel van demissionair minister Wiersma is om de stikstofdoelen uit de Omgevingswet te halen. Nu is Nederland verplicht om overbelasting door stikstof in stikstofgevoelige natuur te stoppen. In 2025, 2030 en 2035 moet respectievelijk 40, 50 en 74 procent van de stikstofgevoelige natuur daaraan voldoen.
Wiersma (BBB) wil de drie stikstofdoelen uit de wet halen. In plaats daarvan zou de uitstoot van stikstof in 2035 "aanzienlijk minder" moeten zijn dan in 2019. Later zou een plan moeten volgen om dat doel te halen.
Dat is de Raad van State, het hoogste adviesorgaan van het kabinet, te vaag. Het is onduidelijk wat "aanzienlijk minder" concreet betekent en hoe Wiersma dat alternatieve doel wil halen. Europese regels schrijven voor dat beschermde Natura 2000-gebieden hersteld moeten worden en al helemaal niet mogen verslechteren. Hoe Wiersma daaraan wil voldoen, is niet duidelijk, zegt de RvS.
Doorn in oog van Wiersma
Nu wordt nog vastgesteld of beschermde natuur overbelast is door stikstof aan de hand van de 'kritische depositiewaarde' (KDW). Die waarde geeft de maximale hoeveelheid stikstof aan die de natuur aankan en is een doorn in het oog van Wiersma.
Dat komt doordat de KDW's kunnen veranderen. Wetenschappers stellen ze elke tien jaar vast na uitgebreid onderzoek. Dat gebeurde voor het laatst in 2023: veel stikstofgevoelige natuur bleek nog gevoeliger dan gedacht, waarna de KDW's werden aangepast. Dat leidde ertoe dat het nog moeilijker werd om de wettelijke stikstofdoelen van 2025, 2030 en 2035 te halen.
Daarom wil Wiersma van de KDW af. Ze omschreef het als een "bewegend doel" waar maar moeilijk op te sturen valt. Ook Wiersma's voorganger Van der Wal wilde er vanaf, maar concludeerde uiteindelijk dat er geen goed alternatief voor was dat aan Europese regels voldoet.
Alternatief
Toen Wiersma het wetsvoorstel naar de Raad van State stuurde, stelde de demissionaire landbouwminister dat het wel mogelijk was. "De juridische check is gedaan, dit is een houdbaar alternatief", zei ze er in juli over.
De Raad van State ziet dat dus anders. In het vandaag gepubliceerde advies is te lezen dat de bezwaren over het wetsvoorstel zo serieus zijn dat het niet naar de Tweede Kamer gestuurd zou moeten worden.
In het advies is ook te lezen dat de RvS bedenkingen heeft bij het plan om de focus van neerslag van stikstof te verleggen naar de uitstoot ervan. Veel boeren zijn daar voorstander van, omdat ze veel meer invloed hebben op uitstoot dan op waar stikstof neerdaalt.
Daar heeft de Raad van State niets op tegen, maar dan moet Wiersma wel aantonen dat zo'n nieuw systeem voldoet aan Europese natuurbeschermingsregels. Die motivering is "niet overtuigend", staat in het advies.
De Raad van State sluit niet uit dat het voorstel later alsnog naar de Tweede Kamer kan. Daarvoor zijn wel stevige aanpassingen nodig. Wiersma heeft nog niet gereageerd op het advies.
Thailand en Cambodja gaan weer praten over staakt-het-vuren in grensconflict
22 december 2025 12:46
Thailand en Cambodja gaan later deze week weer in gesprek om tot een staakt-het-vuren te komen. Twee weken geleden escaleerde een grensconflict waar beide landen al decennia onenigheid over hebben.
In juli van dit jaar sloten beide landen al een staakt-het-vuren nadat het conflict in mei voor het eerst in tijden weer oplaaide. Volgens de Thaise minister van Buitenlandse Zaken Phuangketkeow moest destijds echter zeer gehaast onderhandeld worden omdat de Amerikaanse president Trump erbij aanwezig was en hij bij de ondertekeningsceremonie wilde zijn.
Phuangketkeow zegt dat er toen alleen op hoofdlijnen is gesproken en dat het daarom moeilijk was om het bestand te handhaven. "Hoe eerder er een akkoord is, hoe beter natuurlijk, maar soms moeten we echt even de tijd nemen", zegt de buitenlandminister. "Zodat de dingen die we afspreken echt standhouden en gerespecteerd worden."
Het voorstel voor de nieuwe gesprekken werd gedaan door Cambodja. Het doel is om tot een duurzame oplossing te komen. Thailand zegt de gesprekken "te verwelkomen".
Tientallen doden
De afgelopen weken zijn bij de gevechten zeker dertig doden gevallen. Meer dan een half miljoen mensen zijn op de vlucht geslagen.
Het conflict draait om drie tempelcomplexen in het grensgebied. De grens werd in de koloniale tijd door Frankrijk bepaald. De tempels liggen volgens het internationaal recht op Cambodjaans grondgebied. De Thaise regering zegt dat de tempels en het omliggende gebied bij Thailand horen. Het conflict speelt al meer dan honderd jaar. Eerdere confrontaties waren beperkt en van korte duur.
Beide landen beschuldigen elkaar van bombardementen en artilleriebeschietingen. Cambodja zegt dat Thaise gevechtsvliegtuigen doelen in Cambodja hebben gebombardeerd. Thailand beschuldigt Cambodja van het afvuren van raketten en het leggen van landmijnen op Thais grondgebied.
Israëlische checkpoints verstikken Palestijnen op bezette Westoever
22 december 2025 12:40
Marwa Far'an staat muurvast in een file in Al-Eizariya, op de bezette Westelijke Jordaanoever. Ze is onderweg naar een school in de buurt waar ze haar kinderen moet brengen en waar ze zelf ook werkt. Verderop heeft het Israëlische leger een checkpoint opgezet, met een kilometerslange verkeerschaos als gevolg.
Haar raam staat open en door het getoeter van alle auto's heen roept ze: "Normaal doe ik er een kwartier over, maar nu staan we hier al twee uur. Ik ben vanmorgen om 06.00 uur vertrokken en we komen pas rond 10.00 uur aan. Ik mis zo twee lesuren."
De grote vertragingen zijn dagelijkse kost voor Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever. Sinds 7 oktober 2023, de dag dat Hamas Israël aanviel, worden steeds meer wegen op de Westoever afgesloten met checkpoints, hekken of stenen en modder.
Volgens Israël gebeurt dat om veiligheidsredenen. Maar de afsluitingen maken het dagelijks leven voor mensen die naar werk of studie moeten zwaar en soms zelfs onmogelijk.
Kankerbehandeling
Ondertussen komt er bij de file in Al-Eizariya een ambulance aan. De sirene en zwaailichten brengen geen beweging in de kilometerslange opstopping.
Verderop staat een taxi met een rode koffer op het dak gebonden. Die is van Omar El Namura uit de stad Hebron, in het zuiden van de Westoever.
Hij moet naar Jordanië, de grens over dus. Hij heeft kanker en krijgt speciale behandelingen in het ziekenhuis in de Jordaanse hoofdstad Amman. "We zijn al drieënhalf uur onderweg terwijl we over dit stuk maar een uurtje zouden moeten doen. En we zijn er nog niet. Er zijn veel mensen die opgeven en omkeren", zegt El Namura.
Want voor veel mensen in de rij is dit niet de eerste file vandaag. Een paar kilometer terug was er ook al een Israëlisch checkpoint waar mensen uren vaststonden. "Ik ben al een half uur geen meter vooruitgekomen", zegt vrachtwagenchauffeur Hathim Shahid. "De situatie is heel erg moeilijk. Sinds 7 oktober hebben ze alles afgesloten en zijn overal Israëlische militairen, niet normaal wat hier gebeurt."
Vliegende checkpoints
Inmiddels zijn er bijna 900 checkpoints en andere wegaansluitingen over de hele bezette Westelijke Jordaanoever. Palestijnen worden afgesloten van de snelste routes die voornamelijk door Israëliërs worden gebruikt.
Naast de permanente controlepunten zijn er ook 'vliegende checkpoints'. Die komen onverwachts op allerlei locaties. Militairen stoppen er auto's en controleren rijbewijzen en ID-kaarten. Soms worden er ook foto's van gemaakt. Niemand weet waar en wanneer het leger besluit zo'n checkpoint op te zetten en voor hoe lang.
Deze kaart toont een overzicht van de controlepunten op de Westelijke Jordaanoever:
Via een speciale app en groepen op WhatsApp proberen mensen elkaar te informeren over de situatie op de weg. "Elke keer als ik de stad verlaat check ik de apps om te kijken welke wegen wel of niet open zijn.", zegt Khalil Abu Alaa. Hij laat de app zien met alle wegen waar een rode balk voor staat, afgesloten dus. Maar soms is er zoveel afgesloten dat er geen andere routes mogelijk zijn, zoals vandaag.
Hekken
Israël heeft ook metalen hekken geplaatst bij toegangswegen tot Palestijnse dorpen. Voertuigen kunnen er niet meer door en dus moeten mensen omrijden of te voet verder. Ook bij het dorpje Beit Einun zijn toegangswegen afgezet door het Israëlische leger.
Vrouwen uit het dorp worden door een taxibusje bij het hek afgezet. Met hun boodschappen gaan ze lopend langs het hek het dorp in.
Vrachtwagens moeten weg
Een vrachtwagen staat geparkeerd met de laadruimte naar het hek toe. Vanuit het dorp heeft een andere vrachtwagen hetzelfde gedaan om de lading zo makkelijk over te laden van de ene in de andere wagen. Het is een stuk sneller dan helemaal omrijden, zeker met de vele opstoppingen.
Maar dan komt er een Israëlisch legervoertuig aan. Drie gewapende militairen stappen uit en lopen naar de vrachtwagens. Het overladen moet stoppen en als beide trucks niet binnen vijf minuten vertrekken wordt alles in beslag genomen, is de boodschap.
Wat de veiligheidsreden van Israël is om het dorp deels af te sluiten, weet niemand.
"Overal staan hekken, bij wegen waarvan we nooit gedacht hadden dat ze die zouden afsluiten, waarvan we ook niet snappen wat daar het punt van is", zegt vrachtwagenchauffeur Shahid gefrustreerd. "Nog even en ze komen een hek bij mijn voordeur zetten."
Leidse kweekvleesmaker Meatable moet stoppen, investeerder trekt stekker eruit
22 december 2025 12:20
Kweekvleesmaker Meatable uit Leiden gaat stoppen. De Britse investeerder Agronomics laat weten dat het bedrijf wordt ontbonden vanwege tegenvallende financiële resultaten.
De Leidse start-up werkte sinds 2018 aan de ontwikkeling van echte stukken vlees, waar geen dier voor hoefde te sterven. Afgenomen stamcellen van bijvoorbeeld een varken kunnen in een lab worden opgekweekt tot een spier- of vetcel. Als je er daar genoeg van hebt, kun je een stukje vlees maken. Ook zou er op deze manier minder water en land nodig zijn dan bij de reguliere veehouderij.
Een in het lab gekweekte hamburger ligt nog lang niet in de schappen van de Nederlandse supermarkt. Het maken van kweekvlees is nog erg duur en de Europese toestemming voor de productie ervan laat op zich wachten.
Chef-kok Ron Blaauw en de NOS proefden vorig jaar op uitnodiging kweekworstvleesjes:
Dit jaar kreeg Meatable te maken met "diverse voorzienbare en onvoorzienbare risico's en onzekerheden", staat in het persbericht. Het lukte niet om structureel geld te krijgen van bestaande aandeelhouders of nieuwe investeerders. Daarom heeft Agronomics besloten het bedrijf op te heffen.
"Hoewel de uitkomst teleurstellend is, geloven we dat de beslissing op een verantwoordelijke manier is genomen en in het belang is van alle belanghebbenden", laat Agronomics weten in de verklaring.
Hoeveel mensen hun baan verliezen door de sluiting, vermeldt de verklaring niet. In 2023 waren er meer dan negentig mensen werkzaam bij Meatable.
Zorgen over wildgroei aan klinieken die tatoeages verwijderen
22 december 2025 11:56
Niet alle klinieken die tatoeages verwijderen beschikken over de juiste papieren. Dat zegt Monique van Bekkum, directeur van de Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten (NVH), tegen de NOS na berichtgeving van het AD.
Volgens Van Bekkum schieten de klinieken als paddenstoelen uit de grond, maar is een groot deel niet gecertificeerd. Daarom wil ze dat er nieuwe regels komen waarin wordt vastgelegd wie bevoegd is om de behandelingen uit te voeren.
"We zien een enorme toename aan klinieken die licht- en laserbehandelingen doen", legt Van Bekkum uit. "In principe mag dat nu. In de wet is niet geregeld wie de behandelingen mag uitvoeren." Daardoor staan niet alle behandelaars geregistreerd.
Volgens Van Bekkum is zo een vrije markt ontstaan waarin mensen zelf apparatuur kunnen aanschaffen die niet altijd is goedgekeurd, met alle gevolgen van dien. "Zeker bij tatoeageverwijdering zie je dat je daar forse verbrandingen bij krijgt, dus enorme blaarvorming, littekenvorming en daarbij ook blijvende littekens of pigmentverkleuringen."
Te weinig meldingen
De complicaties ontstaan vaak door een verkeerde behandeling. "Als je te weinig kennis hebt van de huid of van de techniek dan is het moeilijk om de apparatuur goed in te stellen", legt Van Bekkum uit. "En als de apparatuur niet gekeurd is, is de techniek vaak niet correct."
Ze adviseert mensen die een tatoeage willen laten verwijderen goed te zoeken in registers. Daarin staat wie de juiste papieren heeft. Dat kan via het kwaliteitsregister paramedici en via de website van de NVH.
Na dertien jaar proberen is het volgens Van Bekkum nog altijd niet gelukt om niet gekwalificeerde bedrijfjes aan te pakken. "De overheid ziet tot nu toe onvoldoende meldingen bij het Landelijk Meldpunt Zorg. Daarom heeft de Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten vorig jaar zelf een meldpunt ingericht. Daar komen wekelijks meldingen binnen.
Jeuk en pijn
In een onderzoek dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in september publiceerde staat dat drie op de tien Nederlanders een tatoeage heeft. De gemiddelde leeftijd waarop mensen een tatoeage laten zetten is 27 jaar. Favoriete lichaamsdelen voor tatoeages zijn armen en handen, het liefst in zwart en grijstinten.
Een op de drie Nederlanders heeft na het zetten van een tatoeage klachten als jeuk, pijn en zwellingen. Meestal verdwijnen die klachten binnen twee weken.
Van alle mensen met een tatoeage, zegt 19 procent daar spijt van te hebben. Jongeren tot 24 jaar hebben vaker spijt; bij deze groep gaat het om een derde. Na het verwijderen van een tatoeage zegt zo'n 80 procent gezondheidsklachten te hebben. Het gaat dan vooral om pijn, bulten, bloedingen en zwelling. Die klachten verdwijnen voor een groot deel binnen drie maanden.
Anderhalf jaar cel geëist tegen sterrenchef Nick Bril die hulpkok overreed
22 december 2025 11:40
Het Openbaar Ministerie in België eist anderhalf jaar cel tegen de Nederlandse sterrenchef Nick Bril. Hij reed bijna twee jaar geleden onder invloed van alcohol over een Britse medewerker heen op de parkeerplaats van zijn restaurant in Antwerpen. Die raakte zeer ernstig gewond, lag anderhalve maand in coma en verloor beide benen.
Justitie in België eist ook boetes van bij elkaar 4400 euro en een rijverbod van een half jaar. Verder moet Bril wat het OM betreft opnieuw rijexamen doen. Justitie acht hem schuldig aan onder meer rijden onder invloed en verwijt hem dat hij wilde wegrijden toen de hulpdiensten er waren.
Flink gedronken
Het ongeluk gebeurde in de vroege ochtend van maandag 8 januari 2024. Bril had de avond ervoor gewerkt in The Jane, een restaurant met twee Michelinsterren in Antwerpen. Daarna was er een nieuwjaarsfeest, dat tot in de kleine uurtjes duurde.
Uit het strafdossier blijkt dat Bril flink had gedronken. Twee uur na het ongeluk had hij 1,7 promille in zijn bloed, veel meer dan is toegestaan. Vanaf 0,5 promille is het strafbaar om achter het stuur te kruipen.
"Een glas wijn, daarna een tweetal negroni's (cocktails, red.) en twee biertjes. Daarna rondde ik met het team af met een aantal shots tequila", zei Bril volgens de Vlaamse omroep VRT in een verklaring bij de politie.
Bril stapte achter het stuur en reed even na 06.00 uur op de parkeerplaats de hulpkok aan, die daar op de grond lag en ook flink had gedronken. Volgens de advocaat van het slachtoffer was hij door onbekende oorzaak gevallen. "Hij kan in slaap gevallen zijn, hij kwam ook uit de warmte. Hij had serieus gedronken, dat wordt niet betwist. Maar het oorzakelijke verband tussen het alcoholgebruik en het ongeval, dat blijkt nergens uit."
"Op de beelden is te zien hoe Bril traag achteruitrijdt, dan schuin met het rechterachterwiel over het slachtoffer rijdt", aldus justitie in de rechtbank. "Hij stopt voor 7 à 8 seconden en rijdt dan verder. Op dat ogenblik stopt hij, en rijdt hij opnieuw voorwaarts, waarbij het rechterachterwiel opnieuw over het slachtoffer rijdt."
Volgens het OM wachtte Bril vervolgens zo'n tien minuten voor hij de hulpdiensten inschakelde. "Tegen een jogger die voorbijkwam zei hij dat er iemand stomdronken op de grond lag. Hij zei niet dat hij over hem was gereden. Ook aan de hulpdiensten vertelde hij niet het hele verhaal."
Culinaire samenwerking
De 41-jarige Bril zelf zei in de rechtbank dat het ongeval zowel privé als zakelijk een grote impact op hem heeft. "Ik ben niet naar hier gekomen om een onschuldig persoon te zijn of om te doen alsof ik dat ben", zei Bril, die ook verklaarde dat hij elke dag aan het ongeluk denkt.
De advocaat van de chef gaat voor vrijspraak. Hij stelt dat Bril niet doorhad dat hij over de stagiair heen reed en illustreerde dat met een voorbeeld over de feestdagen. "We zijn dichtbij kerstavond. Laat ons de vraag stellen: als we vertrekken bij oom Hugo, wie gaat er nog kijken of er niemand op de grond ligt? Het had iedereen kunnen overkomen. Dat had niets met alcohol te maken."
Bril zal "levenslang de hand blijven reiken" aan het slachtoffer en zijn familie, citeert Het Laatste Nieuws de advocaat. "Wij hebben alle begrip dat de familie dat nog te vroeg vindt. Wie weet - het leven zit vol verrassingen - dat de twee met een aangepaste keuken samen ooit nog een culinaire samenwerking kunnen aangaan."
Het slachtoffer is niet aanwezig in de rechtbank.