Koning Willem-Alexander aangekomen in Suriname voor eerste staatsbezoek in 47 jaar
1 december 2025 05:52
47 jaar. Zo lang is het geleden dat er een Nederlands staatshoofd op bezoek was in Suriname. Willem-Alexander treedt daarmee in de voetsporen van zijn oma, koningin Juliana. In 1978 was zij de laatste regerende vorst op Surinaamse bodem, drie jaar na de onafhankelijkheid van Suriname.
Zondagavond rond 19.30 uur lokale tijd landden koning Willem-Alexander en koningin Máxima op het vliegveld in Paramaribo. Het koningspaar blijft drie dagen in Suriname.
Oud-CDA-Kamerlid Kathleen Ferrier maakte het vorige staatsbezoek van dichtbij mee. Haar vader, Johan Ferrier, was op dat moment president van Suriname. Toenmalig koningin Juliana en prins Bernhard sliepen bij haar ouders in het presidentieel paleis. "Ik herinner me dat er voor het eerst een groot staatsbanket werd gehouden. Er werd uitgebreid geoefend over hoe dat er dan aan toe zou gaan. Mijn zus Joan en ik moesten dan spelen dat we gast waren terwijl mijn vader aanwijzingen gaf," vertelt Ferrier.
Na afloop van het bezoek spreekt koningin Juliana met warme woorden de Surinamers toe: "We zullen altijd goede, oude vrienden blijven." Maar de werkelijkheid pakt een stuk weerbarstiger uit.
Bekoelde relatie
In de moeilijke jaren die volgden na het koloniale bewind, verslechteren de betrekkingen. En er komen meer obstakels bij. Zo is een koninklijk bezoek jarenlang onmogelijk vanwege het militaire bewind van Desi Bouterse en zijn betrokkenheid bij de Decembermoorden in 1982.
Logisch, volgens Ferrier. "Door anti-democratische, anti-rechtsstatelijke omstandigheden was de relatie bekoeld. Alles werd stopgezet. Begrijpelijk: je onderhoudt geen banden met een land waar geen democratie is," legt Ferrier uit. "Inmiddels is de democratie hersteld. Door het proces tegen Bouterse heeft Suriname bewezen een rechtsstaat te zijn. En Bouterse is bijna een jaar geleden overleden."
Iedereen onder de vijftig is opgegroeid in een onafhankelijk Suriname. Hoewel velen familie hebben in Nederland, voelt de band toch minder sterk. Dat ligt anders voor de oudere generatie. Zo kijkt de 72-jarige Celita Plak erg uit naar het bezoek. De koning bezoekt haar buurthuis en dus ligt de kleurige outfit al keurig klaar. "We gaan wel een beetje uitpakken want als je bezoek krijgt dan moet je je bezoek ook goed ontvangen. Er is muziek dus we gaan ook een beetje schudden, want we zijn in Suriname."
Ze kan zich een bezoek van het koningshuis in de jaren zestig als kind nog goed herinneren. "Het was voor ons echt een happening. We gingen met de trein en stonden bij aankomst met uitgedeelde vlaggetjes te zwaaien. Het was echt bijzonder."
Ze hoopt dat dit het startpunt is van een verbeterde relatie. "De verhoudingen waren heel lang verstoord. Het was heel moeilijk. Maar op een gegeven moment moet je de emoties toch een beetje temperen." Over het slavernijverleden zegt ze: "Je kan wel boos blijven, maar daar schiet je echt niet zo veel mee op."
Excuses slavernijverleden
Toch weegt dat pijnlijke deel van de geschiedenis zwaar op de band van veel Surinamers met het Nederlandse koningshuis. Een belangrijke opening komt op 1 juli 2023. Die dag spreekt de koning historische woorden uit in het Oosterpark in Amsterdam. Tijdens de Nationale Herdenking Slavernijverleden maakt hij excuses.
Ook vraagt hij om vergiffenis, omdat zijn voorouders nooit hebben ingegrepen tegen het systeem van de slavernij. Eerder stelde de koning een onafhankelijk onderzoek in naar de rol van de Oranjes in de koloniale geschiedenis, de uitkomsten daarvan laten nog op zich wachten.
Dit thema komt ook terug in het programma van het staatsbezoek. Zo gaan de koning en koningin later vandaag in gesprek met nazaten van tot slaaf gemaakten en inheemse gemeenschappen. Of de excuses dan ook herhaald zullen worden op Surinaamse bodem is afwachten. Op de laatste dag van het staatsbezoek bezoekt het koninklijk paar een voormalig plantagegebied dat is gelegen aan de Commewijnerivier.
Olie en gas
Het staatsbezoek moet vooral het begin zijn van een nieuw hoofdstuk in de relatie tussen de twee landen. Een blik op de toekomst met oog voor het verleden, zo schrijft de Rijksvoorlichtingsdienst.
En op economisch vlak lonkt er nogal wat in de nabije toekomst. Voor de Surinaamse kust zijn recent grote olie- en gasvondsten gedaan. Potentieel goed voor miljarden inkomsten. Veel Surinamers hopen daarmee de welvaart in het land vooruit te brengen. En ook Nederlandse bedrijven zullen daar mogelijk op inspringen.
Volgens Ferrier wordt het hoe dan ook een historisch bezoek. "Er is net een nieuwe regering aangetreden met een vrouwelijke president. En we weten allemaal dat Suriname aan de vooravond staat van grote olie-inkomsten. Dit soort inkomsten kunnen een zegening of ellende zijn voor een land. Dus het is een historisch moment voor Suriname op een bijzonder moment in de geschiedenis."
BBC: Georgische autoriteiten gebruikten chemisch middel uit WO I tegen demonstranten
1 december 2025 05:31
De autoriteiten in Georgië hebben vorig jaar een chemisch middel gebruikt, dat ook werd gebruikt in de Eerste Wereldoorlog. Dat meldt de BBC op basis van eigen onderzoek Het middel werd ingezet om anti-regeringsprotesten de kop in te drukken.
Het zou gaan om het Franse middel camite. Het Franse leger gebruikte dat in de Eerste Wereldoorlog tegen Duitsland. Sinds de jaren 30 werd het niet meer gebruikt, omdat er zorgen waren over de schadelijke effecten ervan op lange termijn.
Er is niet veel bekend over het middel. Een Georgische demonstrant zegt dat hij "het water voelde branden", toen hij in de hoofdstad Tbilisi door het waterkanon werd natgespoten. Een andere demonstrant zegt dat het wassen van de huid daarna niet hielp. "Het maakte het juist erger."
Demonstranten zeggen verder dat ze last hadden van kortademigheid, hoesten en overgeven. Die klachten hielden wekenlang aan.
Waterkanonnen vermengd
De BBC zegt gesproken te hebben met experts in chemische wapens, klokkenluiders binnen de Georgische politie en artsen. Daaruit leidt de omroep af dat camite is ingezet. Een Georgische arts die zelf slachtoffer werd, zegt dat ongeveer 170 mensen zich bij hem gemeld hebben die ook langdurige klachten hadden.
Een voormalig hoofd van de wapenafdeling van de oproerpolitie zegt dat er in ieder geval tot 2022 waterkanonnen werden vermengd met het middel. Daarna stapte hij op en verliet hij Georgië.
De Britse omroep schrijft dat politiekorpsen volgens internationaal recht chemische middelen mogen gebruiken om mensenmassa's in bedwang te houden, maar alleen als het proportioneel wordt gebruikt en geen langdurige effecten heeft.
Protesten tegen regering
De autoriteiten gebruikten camite bij protesten tegen het besluit van de regering om het toetredingsproces tot de Europese Unie op te schorten. De pro-Russische regeringspartij Georgische Droom kwam vorig jaar aan de macht. Sindsdien wordt er iedere dag tegen de regering geprotesteerd. Die protesten worden ook steeds harder neergeslagen.
Schilderij van Rubens dat eeuwenlang vermist was geveild voor bijna 3 miljoen euro
1 december 2025 03:24
Op een veiling in Versailles is 2,9 miljoen euro betaald voor een schilderij van de Vlaamse schilder Peter Paul Rubens. Het doek Christus aan het kruis was eeuwenlang vermist en dook pas een paar maanden geleden weer op.
Het schilderij is gemaakt in 1613. Op het doek is Jezus Christus aan het kruis te zien, tegen een donkere hemel. Volgens de veilingmeester staat het schilderij symbool voor "het prille begin van de barokke schilderkust", schrijft de VRT.
Het doek was honderden jaren vermist, maar werd in september gevonden tijdens de inventarisatie en verkoop van een herenhuis in Parijs. De Antwerpse organisatie Rubenianum, dat zich bezighoudt met het oeuvre van Rubens, zegt dat het een authentiek schilderij is.
Rubens heeft nog zeker drie keer Christus aan het kruis geschilderd. Het bekendste exemplaar is te zien in de Alte Pinakothek in München. Het doek dat gisteren geveild is, was eigendom van de 19e-eeuwse schilder William Bouguereau, en daarna van de eigenaren van het herenhuis waar het werd gevonden.
Wereldwijde wapenverkoop naar recordhoogte door oorlogen in Oekraïne en Gaza
1 december 2025 02:12
De omzet van de honderd grootste wapenbedrijven ter wereld is in 2024 gestegen tot een recordhoogte. Dat heeft het internationale onderzoeksinstituut Sipri berekend. Wapenbedrijven behaalden een recordomzet van omgerekend zo'n 585 miljard euro.
Dat is een toename van 5,9 procent vergeleken met 2023. Volgens de onderzoekers komt dat vooral door de oorlogen in Gaza en Oekraïne.
Met name in Europa nam de vraag naar wapens sterk toe. Landen die Oekraïne militair steunen in de oorlog tegen Rusland moesten hun wapenvoorraden opnieuw aanvullen. Ook wordt er meer geïnvesteerd in het uitbreiden en moderniseren van het eigen leger.
39 van de grootste wapenbedrijven ter wereld komen uit de Verenigde Staten. Hun gezamenlijke omzet bedroeg vorig jaar omgerekend zo'n 288 miljard euro, ongeveer de helft van het wereldtotaal.
Ook Europese bedrijven verkopen meer
Europese wapenfabrikanten, waaronder Rheinmetall uit Duitsland en het Britse BAE Systems, zagen een omzetstijging van 13 procent tot 130 miljard euro.
Sipri verwacht dat de vraag naar wapens zal blijven stijgen, maar stipt wel een mogelijk probleem aan. Voor wapens zijn grondstoffen nodig, zoals titanium. Maar het wordt steeds moeilijker om daar aan te komen.
"De afhankelijkheid van kritieke mineralen zal de Europese herbewapeningsplannen waarschijnlijk compliceren", zegt onderzoeker Jade Guiberteau Ricard.
Wat volgens Sipri verder opvalt, is dat er in de top 100 van grootste wapenbedrijven drie Israëlische bedrijven staan. Zij zagen hun omzet met 16 procent stijgen tot bijna 13 miljard euro. "De groeiende onvrede over de Israëlische acties in Gaza lijkt weinig invloed te hebben gehad op de interesse in Israëlische wapens", schrijft het instituut.
Treinverkeer van en naar Noord-Nederland verstoord door poging koperdiefstal
30 november 2025 23:35
Het treinverkeer richting het noorden van het land is flink verstoord door een poging tot koperdiefstal. Volgens de NS rijden er tot komende middag 15.00 uur geen treinen tussen 't Harde en Zwolle en tussen Zwolle en Lelystad.
Volgens ProRail is zondagavond geprobeerd koper te stelen op het spoor in Zwolle. Er is iemand voor opgepakt. ProRail zegt dat er geen koper is weggehaald, maar dat de schade "fors" is.
De NS zegt dat er bussen worden ingezet tussen Lelystad en Zwolle en tussen 't Harde en Zwolle. ProRail zegt dat mensen die van Amersfoort naar Zwolle moeten, om kunnen reizen via Deventer.
Zwolle is een belangrijk knooppunt voor het treinverkeer naar de noordelijke provincies. Een woordvoerder van ProRail zegt tegen persbureau ANP dat reizigers van en naar het noorden rekening moeten houden met "een bak extra tijd".
Inheemse bevolking van Suriname verwacht veel van bezoek van de koning
30 november 2025 22:46
Tijdens het driedaagse staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima dat maandag van start gaat, staat een fotomoment met het koningspaar gepland in de Palmentuin in Paramaribo. Voor de inheemsen, de oorspronkelijke bewoners van Suriname, is deze tuin pal achter het presidentieel paleis een heilige plek.
Hier stond een van hun laatste nederzettingen voordat ze hun land kwijtraakten aan Europese kolonisten. De inheemse leider Sergio Jubithana loopt tussen de koningspalmen door, gooit zijn handen in de lucht en spreekt een gebed uit waarin hij vraagt om een goed verloop van het koninklijk bezoek.
"Almachtige, we leggen deze dag en de komst van de koning in uw handen", zegt hij en sluit zijn ogen. Jubithana heeft een opdracht gekregen van de bewoners van zijn dorp, Hollandse Kamp, om tijdens de ontmoeting die hij heeft met de koning de problemen van de inheemse gemeenschap onder de aandacht te brengen.
Recht op grondgebied
"We hebben sinds de koloniale tijd nog steeds onze collectieve rechten op ons grondgebied niet kunnen regelen", zegt Jubithana. "Opeenvolgende regeringen beloven dat dit geregeld wordt, maar er gebeurt niets. We hopen dit probleem bij de koning onder de aandacht te brengen, want we zijn ons land kwijtgeraakt toen Suriname een kolonie werd. Bovendien waren we als oorspronkelijke bewoners ook de eersten die tot slaaf werden gemaakt."
Het gesprek dat de inheemse leider samen met andere leden van het Traditioneel Gezag met de koning gaat hebben, is dan ook belangrijk en iedereen heeft er zo zijn eigen verwachtingen van. Het Traditioneel Gezag bestaat uit leiders van Afro-Surinaamse organisaties, marronleiders, nazaten van gevluchte plantageslaven, en uit de vertegenwoordigers van inheemse gemeenschappen.
Voor Remon Clemens, marronleider van de Kwinti-bevolking, is het belangrijk dat er op de excuses van de koning en zijn verzoek om vergiffenis in 2023, een antwoord komt vanuit de nazaten zelf in Suriname.
"De koning moet niet met lege handen komen en er zullen ook bepaalde rituelen moeten plaatsvinden", zegt Clemens. "Bij ons binnenlandbewoners is het zo dat als je iets hebt gedaan, het eerst goed gemaakt moet worden. Er moet dan een offer worden gebracht en dat ritueel moet op de juiste manier worden gedaan."
Wordt het niet op de juiste manier gedaan, dan zijn de problemen niet echt opgelost, aldus de marronleider. Het afgelopen jaar vonden verschillende bijeenkomsten plaats in het binnenland en in de verschillende districten waarbij nazaten, verenigd in verschillende organisaties, zich bogen over de excuses van de koning. Het antwoord zal maandag volgen tijdens het gesprek met de koning, zo is de verwachting.
Gevoeligheden
Dat er in aanloop naar het bezoek al de nodige gevoeligheden zijn, bleek afgelopen week toen er commotie ontstond bij verschillende Afro-Surinaamse gemeenschappen over de keuze van het beeld waar de koning een krans zal leggen. Dat zal nu gebeuren bij het beeld van Mama Sranan, dat een moederfiguur voorstelt die verschillende kinderen in haar armen houdt; een verwijzing naar de verschillende bevolkingsgroepen van Suriname.
Volgens Iwan Wijngaarde, voorzitter van de Federatie voor Afrikaanse Surinamers, zou de koning ook een krans bij het Kwaku-monument moeten leggen, het nationaal symbool in Suriname voor de afschaffing van de slavernij. "Door een krans te leggen bij ons nationaal monument laat de koning zien dat hij zijn woorden van excuses en vergiffenis echt meent. Je kunt het niet overslaan, dat zou een blamage zijn." Wijngaarde hoopt dat het alsnog aan het programma wordt toegevoegd.
"Het gaat veel over de doorwerking van het slavernijverleden en hoe dat bij de nazaten nog steeds een rol speelt. Juist daarom is het ook erg belangrijk dat de koning juist bij het Kwaku-beeld een krans legt, het geeft aan dat de pijn erkend wordt'', aldus Wijngaarde.
Aanwezigheid van voorouders
De inheemse leider Jubithana hoopt dat het koningspaar tijdens hun fotomoment in de Palmentuin ook een stuk van de geschiedenis van de plek mee zal krijgen. "Deze plek is verbonden met onze identiteit als inheemsen, maar ook met de natuur. Je hoort hoe de wind door de palmen waait. We zien ze niet, maar we voelen de aanwezigheid van onze voorouders als we hier lopen. Als het koningspaar er open voor staat zullen ze dat ook kunnen ervaren."