Dodental door orkaan in Sri Lanka loopt op naar 56, scholen gesloten
28 november 2025 12:01
Een orkaan in Sri Lanka heeft aan minstens 56 mensen het leven gekost. Nog eens twintig mensen worden vermist, zo hebben lokale autoriteiten bekendgemaakt.
De meeste slachtoffers kwamen om bij aardverschuivingen, veroorzaakt door hevige regenval in het bergachtige binnenland. Meer dan 600 huizen zijn verwoest. Bijna 45.000 mensen zijn geëvacueerd. Door het noodweer blijven scholen en overheidsgebouwen vandaag dicht. Ook de effectenbeurs in hoofdstad Colombo is stilgelegd.
De komende dagen trekt orkaan Ditwah richting het noorden van Sri Lanka en het zuidoosten van buurland India. Het weerbureau van Sri Lanka waarschuwt dat de orkaan nog niet in kracht is afgenomen en in de komende twaalf uur nog meer schade zal aanrichten.
Naar het dak geklommen
Sinds afgelopen weekend regent het bijna onophoudelijk in het Zuid-Aziatische land, waardoor rivieren buiten hun oevers zijn getreden. Veel huizen en wegen staan onder water. Ook zijn in sommige bergachtige gebieden spoorlijnen overspoeld door modder of puin. Het treinverkeer ligt daardoor stil.
Gisteren stond het dodental nog op 31. De meeste slachtoffers vielen in het zuiden van het land, in bergachtige gebieden waar veel thee wordt verbouwd. Zeker veertien mensen raakten gewond.
Op lokale televisie was gisteren te zien hoe een legerhelikopter drie mensen redde. Zij waren naar het dak van hun huis geklommen om aan het stijgende water te ontkomen. Marine en politie hebben boten ingezet om bewoners te evacueren.
In Ampara, in het oosten van het land, werd gisteren een auto meegesleurd door het water. Daarbij kwamen drie passagiers om het leven.
Thailand en Indonesië
Ook andere Aziatische landen zijn deze week getroffen door noodweer. Zo heeft Thailand te maken met de zwaarste regenval in 300 jaar.
En op het Indonesische eiland Sumatra zijn door overstromingen 174 doden gevallen. Bijna 80.000 mensen zijn geëvacueerd.
Honderden doden door noodweer Zuidoost-Azië, reddingswerkzaamheden moeizaam
28 november 2025 11:33
Het dodental door extreem noodweer op het Indonesische eiland Sumatra is opgelopen tot 174, meldt de Indonesische rampenbestrijdingsdienst.
Bijna 80.000 mensen zijn geëvacueerd en naar 80 mensen wordt nog gezocht. Bewoners van Sumatra vrezen dat er nog meer doden zijn.
Er zijn veel overstroomde gebieden en ook aardverschuivingen in heuvelachtig gebied, die leiden tot veel slachtoffers. Bijna het hele eiland gaat onder de overstromingen gebukt, maar het zwaarst getroffen is de plaats Sibolga in het noorden van Sumatra. Daar zijn dertig doden gevallen.
Volgens bewoners is er in Batang Toru, ook in het noorden van het eiland, geen plek meer in het mortuarium en moet er gezocht worden naar een nieuwe plek om de lichamen van slachtoffers te bergen.
Ook zijn in West-Sumatra onder meer rijstvelden, en bruggen en wegen vernietigd door de overstromingen.
Reddingswerkzaamheden
De reddingswerkzaamheden verlopen moeizaam, omdat het nog steeds regent en er gevaar is op nog meer aardverschuivingen. Het is ook moeilijk om op plekken te komen waar burgers schuilen. Ook is er op veel plaatsen geen elektriciteit meer waardoor het moeilijk is om met gedupeerden in contact te komen.
De hulpdiensten wachten tot het weer beter wordt, zodat er helikopters kunnen worden ingezet om naar afgelegen gebieden te reizen. Het duurt waarschijnlijk nog een aantal dagen voordat de situatie onder controle is.
Extreem weer
Meerdere Zuidoost-Aziatische landen worden deze week geteisterd door noodweer, met overstroomde gebieden en aardverschuivingen tot gevolg. Zo vielen in Vietnam tientallen doden door overstromingen. In Maleisië hebben duizenden hun woning moeten verlaten.
In het zuiden van Thailand kwamen sinds vorige week vrijdag minstens 145 mensen om het leven, vooral in de regio rond toeristenstad Hat Yai, waar hele wijken onder water zijn gelopen. Reddingswerkers op boten en jetski's zijn op zoek naar bewoners die gevlucht zijn naar daken van woningen.
Het water daar zakt nu, maar burgers zijn woedend op de lokale overheid. Ze vinden dat zij goed voorbereid waren op de overstromingen. Burgers willen daarom dat de burgemeester opstapt.
Het regenseizoen in Zuidoost-Azië leidt ieder jaarlijks tot kans op overstromingen en aardverschuivingen. Volgens het Indonesische weeragentschap is het noodweer van de afgelopen week veroorzaakt door de tropische storm Senyar. Zolang deze storm aanhoudt kan dit de komende dagen nog leiden tot meer extreem weer.
Europa maakt geen vuist tegen rol Verenigde Arabische Emiraten in Sudan
28 november 2025 11:00
Voorafgaand aan een stemming over een resolutie over de oorlog in Sudan hebben de Verenigde Arabische Emiraten de afgelopen week flink gelobbyd in het Europees Parlement in Straatsburg. Doel: hun land onbenoemd te laten. En met succes.
De VAE levert wapens, voertuigen en huurlingen aan de paramilitairen van de Sudanese rebellengroep RSF. Die wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden en zelfs genocide. De VAE ontkent een rol te spelen en zette deze week alles op alles om EU-parlementariërs ervan te overtuigen dan ook niet met de vinger te gaan wijzen.
In de resolutie, die gistermiddag werd aangenomen, wordt de oorlog veroordeeld, maar de betrokkenheid van de VAE blijft onbenoemd. De resolutie stelt dat etnisch gemotiveerde moorden, verkrachting, seksuele slavernij en het uithongeren van burgers door de RSF mogelijk kunnen worden beschouwd als "daden van genocide".
De Sudanese EU-ambassadeur Abdelbagi Kabeir noemt het teleurstellend dat de VAE niet in de tekst staat. "De rol van de VAE had expliciet benoemd moeten worden", stelt hij. Wel wordt in de resolutie opgeroepen tot sancties en straffen voor financiers en externe partijen die steun geven.
Europese wapens via VAE naar Sudan
Een open veroordeling door het Europese Parlement had druk kunnen zetten op de discussie of Europese landen wapens moeten blijven leveren aan de VAE. Onderzoeken tonen aan dat wapens en militair materieel die aan de VAE zijn geleverd, vervolgens in handen van de RSF in Sudan kunnen belanden.
Zo traceerde de nieuwszender France24 munitie uit EU-lidstaat Bulgarije die via verkoop aan de VAE in handen van RSF-strijders terechtkwam. En mensenrechtenorganisatie Amnesty International vond Franse wapensystemen in RSF-pantservoertuigen. Die systemen waren verkocht aan de VAE.
Ambassadeur Kabeir roept Europese landen dan ook op om het leveren van wapens aan de VAE te stoppen. "De wapenleveranties dragen indirect bij aan een conflict dat al talloze burgerslachtoffers heeft geëist." Hij zegt dat landen "de morele balans moeten afwegen tegen de handelsbalans" en actief moeten voorkomen dat hun wapens via omwegen in Sudan terechtkomen.
'Draaischrijf voor wapenhandel'
Wapenhandel-expert Frank Slijper van vredesorganisatie Pax ziet hetzelfde risico. "We zien dat er niets direct vanuit Europa naar Sudan gaat, maar dat de VAE een centrale rol speelt in doorvoer. Dat gebeurt al jaren. De Emiraten staan bekend als draaischijf voor wapenhandel richting conflictgebieden, óók naar landen waarvoor embargo's gelden."
Voor Sudan geldt een EU-wapenembargo en voor de regio Darfur bovendien een embargo van de Verenigde Naties. Slijper: "Europese regelgeving verplicht lidstaten export te blokkeren wanneer er een duidelijk risico bestaat dat het wordt doorgesluisd naar een land waar een wapenembargo tegen geldt. Dat risico is hier evident."
Ook Nederland levert volgens Slijper militair materieel aan de VAE, zoals radarsystemen, onderdelen voor raketsystemen en robotvoertuigen. Er is geen bewijs dat deze in Sudan zijn terechtgekomen. "Maar omleiding kan niet worden uitgesloten. Vanwege de situatie in Sudan en de rol van de VAE pleit ik daarom ook voor het stoppen van alle wapenleveringen aan de VAE, ook om politieke druk uit te oefenen."
'EU afhankelijk'
Brussel wil de betrekkingen met de Golfstaat dus juist goed houden. De wapenhandel levert Europa inkomsten op. Ook onderhandelt de Europese Commissie momenteel met de VAE over een ambitieus vrijhandelsakkoord.
Ook Midden-Oostenkenner Andreas Krieg van het King's College in Londen zegt dat er geen bereidheid is om tot een harde confrontatie over te gaan met de steenrijke VAE. "Europa is afhankelijk van hun investeringen en het is een belangrijke partner op het gebied van energie." Europa en de VAE werken samen aan investeringen in energieprojecten in Europa, met name in duurzame energie, zoals groene waterstof.
En Europa heeft volgens hem nog meer belangen. "De oorlog in Sudan wordt gefinancierd door inkomsten uit goud. De RSF heeft goudmijnen en smokkelroutes in handen. Veel van dit goud wordt via de Golfregio verhandeld, vooral in Dubai, en belandt uiteindelijk in internationale ketens, ook in Europa."
En zelfs als Europa de VAE in de toekomst wel streng toespreekt of wapenleveringen stopt, verwacht Krieg daar weinig effect van. "De Emiraten geloven dat zij meer invloed hebben op Europese hoofdsteden dan andersom. Europese druk zal moeten worden ondersteund door Washington en Saudi-Arabië. Als de druk alleen uit Brussel komt, zal het weinig uithalen."
Toch vindt wapenexpert Slijper dat elke maatregel telt: "Vooral het politieke signaal van westerse landen is belangrijk. Europa moet alles doen om ervoor te zorgen dat het conflict niet verder escaleert. Het stoppen van wapenleveranties is dan een van de meest voor de hand liggende stappen."
Elles van Gelder was begin deze maand in Khartoem. Gevluchte inwoners keerden toen terug naar een stad in puin. Dit is haar indringende verslag:
Huiskat kwam veel later naar Europa dan gedacht
28 november 2025 10:51
Huiskatten worden veel minder lang gehouden in Europa dan tot nu toe werd aangenomen. Uit genetisch onderzoek blijkt dat de eerste huiskatten pas rond het begin van de jaartelling hierheen werden gebracht, en niet al in de prehistorie.
Tot nu toe werd gedacht dat huiskatten rond de 6000 tot 7000 jaar geleden voor het eerst werden gehouden. Boeren trokken toen vanuit het Midden-Oosten naar Europa, en zij namen katten mee, was het idee. Maar die visie wordt nu tegengesproken in vakblad Science.
"Het vroegste genoom van een huiskat die in Europa is gevonden, is van rond het begin van de Romeinse keizertijd", zegt Claudio Ottoni, hoofdonderzoeker van de studie. De oudst gevonden kat die genetisch lijkt op de moderne huiskat dateert van ergens tussen 50 voor en 80 na Christus, blijkt uit genetische profielen van de resten.
225 dode katten
Voor het onderzoek werden resten onderzocht van 97 archeologische vindplaatsen in Europa en het Midden-Oosten. Er werd gekeken naar botten van 225 wilde katten en gedomesticeerde katten, ofwel huiskatten. De onderzochte resten dateren van ongeveer 10.000 jaar geleden tot de 19e eeuw.
Het blijkt dat de dieren niet 7000 jaar geleden vanuit het Midden-Oosten hiernaartoe kwamen, maar mensen ongeveer 2200 jaar geleden uit Egyptische regionen wilde katten naar Sardinië brachten. Die van oorsprong Noord-Afrikaanse populatie vormde de genetische basis voor de dieren die vandaag de dag bij ons op de bank liggen. Oudere gevonden kattenresten, van prehistorische vindplaatsen in Europa, behoren toe aan wilde katten, en niet aan huiskatten.
"De timing van de genetische introductiegolven vanuit Noord-Afrika valt samen met periodes waarin de handel rond de Middellandse Zee sterk toenam", zegt de Belgische archeoloog en onderzoeker Bea De Cupere tegen persbureau Reuters.
In die tijd had Egypte veel vruchtbare grond en vervoerde het graan naar het Romeinse Rijk. De onderzoekers denken dat de katten werden meegenomen op graanschepen muizen te jagen.
"Mogelijk werden ze ook gezien als gewaardeerde dieren met een religieuze en symbolische betekenis", aldus De Cupere. In het oude Egypte hielden koninklijke families katten. Ook waren er katachtige goden, werden katten geregeld uitgebreid gemummificeerd en kregen ze uitbundige doodskisten.
SP gaat in veel meer gemeenten meedoen aan raadsverkiezingen
28 november 2025 10:05
De SP gaat bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in maart op veel meer plaatsen meedoen dan bij de vorige raadsverkiezingen, zegt partijleider Jimmy Dijk. In 2022 deed de partij nog in 83 gemeenten mee, dat worden er 107.
Het besluit volgt een maand na de verkiezingsnederlaag van de partij bij Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij twee van haar vijf zetels verloor. Die bijna halvering kwam hard aan en had de partij ook niet zien aankomen. Maar de SP wil zich naar eigen zeggen terugvechten. Morgen is er een partijraad met alle lokale voorzitters om de nederlaag te analyseren.
'Energie en hoop', ondanks verkiezingsnederlaag
Sinds 2006, toen de partij met 25 zetels het beste resultaat ooit boekte, gaat het electoraal alleen maar bergafwaarts met de partij. Toch geeft Dijk, twee jaar geleden aangetreden na de zoveelste nederlaag onder leiding van Lilian Marijnissen, de hoop niet op.
Dijk: "Er is altijd hoop en er zit energie in onze club. Maar dat we dingen anders en beter moeten gaan doen dat is glashelder."
Dat de partij in veel meer gemeenten aan de raadsverkiezingen meedoet staat volgens Dijk los van het verkiezingsresultaat in oktober. "Nee, dat heeft ermee te maken dat we ons eigen kader hebben op- en uitgebouwd in buurten en wijken. De klap bij de Kamerverkiezingen was groot. Maar ik ben hoopvol dat op meer plekken zetels gaan winnen als mensen straks in meer gemeenten op de SP kunnen gaan stemmen."
Evalueren
Morgen komen alle voorzitters van de lokale afdelingen op het partijbureau in Amersfoort bij elkaar in de zogenoemde partijraad. Daar gaan ze praten over de nederlaag van oktober en vooruitblikken naar de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen.
Partijleider Dijk ziet verschillende verklaringen voor de nederlaag. "In de afgelopen campagne zijn we veel aan het uitleggen en verklaren geweest en hebben we allerlei grote oplossingen en plannen gepresenteerd, maar zijn we weleens vergeten de zorgen en emoties van mensen in buurten en wijken en op de werkvloer goed te benoemen. Daar moeten we eens gaan beginnen."
De SP is volgens Dijk ook van plan bij de volgende Kamerverkiezingen het verkiezingsprogramma te laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. Afgelopen keren deed de SP dat niet, omdat de partij het oneens is met de uitgangspunten van het CPB. Daardoor moest de partij in de campagne heel vaak eerst uitleggen waarom ze dit in tegenstelling tot veel andere partijen weigerde en kwam ze onvoldoende toe aan het aanprijzen van de eigen plannen om Nederland "sociaal te maken", aldus Dijk.
Links kleiner dan ooit
Politicoloog Matthijs Rooduijn van de UvA ziet nog een belangrijke verklaring voor de voortdurende verliezen van de SP. Hij wijst erop dat heel links het slecht heeft gedaan in oktober. Zo verloor GroenLinks-PvdA ook 5 van de 25 zetels. "Links is kleiner dan ooit. Dat is dus niet alleen een verhaal van de SP. Het heeft er veel mee te maken dat de nadruk de afgelopen decennia sterk ligt op culturele kwesties als migratie en identiteit. En dat is slecht nieuws voor linkse partijen, omdat die graag over sociaaleconomische thema's willen praten."
Gelijk met de neergang van de SP is de PVV van Geert Wilders steeds verder gegroeid. Daardoor dringt de vraag zich op of er een verband is tussen beide ontwikkelingen. Volgens Rooduijn is dat er, maar ligt het niet zo zwart-wit.
"Er is zeker sprake van electoraal verkeer tussen beide partijen, maar je moet voorzichtig zijn met stellen dat SP-kiezers massaal zijn overgestapt naar de PVV. Dat is ook vaak gezegd over kiezers van de PvdA. Er is absoluut verkeer tussen die partijen, maar het is niet zo dat het verlies van de een de winst is van de ander."
Traditioneel electoraat
Voor de SP is de grote vraag nu of, en hoe, ze uit het dal kan klimmen. Volgens Rooduijn moet de partij zich meer op jongeren gaan richten. "Ze spreken vooral een wat ouder, traditioneel electoraat aan. En ik denk dat ze er goed aan zouden doen om zich te richten op een wat jongeren electoraat. En dat komt ook doordat we uit onderzoek weten dat er best wat kiezers zijn die de SP overwegen."
De partij kan ook hoop putten uit het verleden. Bij de Kamerverkiezingen van 2006, toen de SP 25 zetels scoorde, haalde D66 drie zetels. Er gingen toen stemmen op om de partij maar op te heffen. Nu is D66 de grootste partij, met 26 zetels.
VfB Stuttgart woedend over behandeling supporters in Deventer
28 november 2025 09:32
De Duitse voetbalclub VfB Stuttgart is niet te spreken over de behandeling van supporters gisteravond in aanloop naar de Europa League-wedstrijd tegen Go Ahead Eagles in Deventer. De club spreekt van een "buitenproportioneel optreden" en wil dat er een onderzoek komt.
Burgemeester König van Deventer gaf voorafgaand aan de wedstrijd twee noodbevelen af vanwege mogelijke ongeregeldheden. Volgens de gemeente was uit informatie van de politie gebleken dat supporters van beide clubs van plan waren de confrontatie op te zoeken.
RTV Oost meldt dat Stuttgart-fans door de hekken bij de fanzone in de stad braken, terwijl supporters van GAE bij de fans van de tegenstanders probeerden te komen.
"Ter plekke zijn de supporters van Stuttgart massaal de bus uit gestroomd en door de hekken gegaan", zei burgemeester König voor het duel tegen de omroep. "Dat betekent dat we nu een groep supporters hebben waarvan we niet zeker weten of ze een kaartje hebben. Ook weten we niet of ze vuurwerk of allerlei spullen bij zich hebben die we niet in het stadion willen hebben."
Supporters weggestuurd
Het eerste noodbevel was voor aanhangers van VfB Stuttgart. Aan drie supportersbussen werd een gebiedsverbod opgelegd: zij moesten direct vertrekken uit de binnenstad en de Raambuurt. Het tweede noodbevel was voor fans van Go Ahead Eagles. Zij mochten niet in de Raambuurt komen.
De politie wist een directe confrontatie te voorkomen, maar stuurde een deel van de Stuttgart-supporters terug naar Duitsland. Zij waren dus niet bij de wedstrijd, die in 4-0 voor de club uit Stuttgart eindigde.
Opheldering
In een statement van VfB Stuttgart valt te lezen dat de club de gebiedsverboden buitenproportioneel vindt. Volgens de club werd het inrijverbod opgelegd vanwege "vermeend agressief gedrag van VfB-fans". Maar bestuursleden konden zulk gedrag niet waarnemen, schrijft de club.
Alexander Wehrle, voorzitter van VfB, is ook niet blij met de acties van de politie en gemeente Deventer. Hij was ter plaatse en zegt in een verklaring dat "de lokale autoriteiten om voor ons totaal onbegrijpelijke redenen" een toegangsverbod voor een deel van de fans hebben opgelegd.
"We zijn in nauw overleg met de autoriteiten en de UEFA en dringen aan op een volledige opheldering van de gebeurtenissen. Dit buitenproportionele optreden bedreigt onze voetbalsupporterscultuur."
'Bepaalde dingen niet goed gegaan'
Go Ahead Eagles-directeur Jan Willem van Dop is niet te spreken over de reactie van Wehrle. "Vanuit Stuttgart zijn er bepaalde dingen niet goed gegaan", zei hij gisteren bij RTV Oost. Volgens Van Dop hielden de geweerde supportersbussen zich onderweg naar Deventer al niet aan de instructies van de politie.
"In het overleg werd duidelijk dat er ultra's waren zonder kaarten, die al bij Venlo werden tegengehouden en niet luisterden naar de politie. Dan krijg je volgens mij altijd gezeur. Daar hebben we als clubs niks mee te maken, en daar moet je als directeur van een grote club ook geen mening over hebben. Dat is allemaal aan de politie."
Hij vindt ook dat de politie en gemeente hun best hebben gedaan om de avond in goede banen te leiden. "Ik was zelf nog even in de fanzone, en met de fans die wel kaarten hadden was de sfeer gewoon prima", zei hij. Van Dop is blij dat het uiteindelijk niet uit de hand is gelopen, mede dankzij de inzet van de politie in onder meer het stadion. "Daardoor bleef het gelukkig rustig, maar het is natuurlijk wel jammer."