'Bolsonaro probeerde elektronische enkelband te verwijderen'
22 november 2025 22:10
De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro (70) heeft geprobeerd zijn elektronische enkelband af te krijgen, heeft het hooggerechtshof bekendgemaakt . Hij werd daarom eerder vandaag gearresteerd. Het hooggerechtshof is bang dat hij het land uit wil vluchten.
De oud-president werd in september veroordeeld tot ruim 27 jaar cel voor het beramen van een staatsgreep. Hij werd toen niet vastgezet, maar onder huisarrest geplaatst en moest een elektronische enkelband dragen.
Hij ging in beroep, maar dat werd vorige week afgewezen. Zijn advocaten gingen opnieuw in beroep en vroegen zijn huisarrest te verlengen in plaats van hem gevangen te zetten. Ook dat beroep werd gisteren afgewezen. Vanaf komende week zou hij zijn celstraf dus sowieso moeten gaan uitzitten.
Amerikaanse ambassade
Volgens rechter Alexandre de Moraes was Bolsonaro van plan om vandaag te vluchten tijdens een demonstratie die door zijn zoon bij zijn huis was georganiseerd. Het risico was volgens hem dat hij naar de Amerikaanse ambassade in Brasilia zou vluchten. Die ligt maar 13 kilometer van zijn huis verwijderd.
President Trump noemde de vervolging van Bolsonaro eerder "een heksenjacht". Uit boosheid over de strafzaak tegen de oud-president heeft hij Brazilië een importheffing van 50 procent opgelegd.
Ouders en kinderen in toeslagenaffaire krijgen laatste kans op herstel
22 november 2025 20:54
Volgende week begint het laatste hoofdstuk van het verhaal dat zes jaar geleden aan het licht kwam. Ouders die in de toeslagenaffaire economische en emotionele schade hebben geleden, kunnen vanaf dinsdag op de website MijnHerstel compensatie vragen.
Inmiddels zijn 43.503 mensen erkend als slachtoffer. Zij hebben minimaal 30.000 euro gekregen en een brief met excuses van de overheid.
"Waar we nu nog voor staan, is de groep ouders compenseren voor wie deze compensatie niet toereikend is, bijvoorbeeld doordat zij hun baan of huis zijn verloren", zegt een woordvoerder van het ministerie van Financiën.
De toeslagenaffaire werd geboren uit de behoefte om fraude met overheidsgeld aan te pakken. Dat werd rond 2010 gezien als groot maatschappelijk probleem. Later bleek dat het veel minder voorkwam dan gedacht.
Uit de hand gelopen fraudejacht
De toeslagenaffaire werd in 2019 in de openbaarheid gebracht door RTL Nieuws en dagblad Trouw. Tweede Kamerleden als Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (destijds CDA, later NSC) brachten aan het licht dat honderden ouders onterecht als fraudeurs werden bestempeld door de overheid. Ze zouden met opzet te veel kinderopvangtoeslag hebben gekregen; later bleek dat dat vaak niet zo was.
Uit onderzoek werd duidelijk dat de overheid gebruik maakte van etnisch profileren en buitenproportionele boetes voor burgers. Inmiddels hebben 69.443 mensen zich gemeld als slachtoffer.
De toeslagenaffaire en de afhandeling daarvan leidden tot de val van het kabinet-Rutte III in 2021.
Zo'n vijftien jaar later is de hersteloperatie een dure onderneming geworden. De overheid heeft tot nu toe 3377 miljoen euro (of 3,37 miljard euro) uitgekeerd aan ouders en kinderen die slachtoffers werden van het anti-fraudebeleid.
Nieuwe kosten
De volgende stap van de hersteloperatie zal nieuwe kosten met zich meebrengen. Slachtoffers kunnen compensatie vragen voor leed en verlies, op basis van een lijst van 29 schadeposten. Zo kunnen "gebroken familiebanden" 2.000 euro opleveren, een kwijtgeraakte koopwoning tot 35.000 euro en gemiste carrièrekansen 20.000 euro.
MijnHerstel loopt parallel met de herstelroute van Stichting Gelijkwaardig Herstel, opgezet in samenwerking met prinses Laurentien. Het verschil ligt volgens het ministerie vooral in de manier waarop slachtoffers benaderd en geholpen worden.
"Geld kan nooit compenseren wat deze mensen hebben meegemaakt", zegt een woordvoerder van het ministerie. "We hopen dat ze door deze laatste fase wel erkenning ervaren en dat ze verder kunnen met hun levens."
Veel ouders zijn niet tevreden met de oplossing. Er is volgens hen geen manier om compensatie te krijgen voor kosten die zij niet kunnen bewijzen. De fraudejacht leidde soms tot uithuisplaatsing van kinderen, verlies van werk en mentale problemen. "Dit speelt al heel lang. Als je moest verhuizen, je dakloos raakte en je papieren kwijt bent, hoe kan je dat dan allemaal aantonen?", zegt gedupeerde Anne Marie.
Het ministerie van Financiën heeft er een groot punt van gemaakt dat de hersteloperatie zou worden ontworpen samen met de slachtoffers, maar volgens veel ouders is er weinig gedaan met hun adviezen.
'De overheid is de dader'
Karima Ouadid kreeg in 2022 een brief met excuses van toenmalig premier Rutte. "U bent geen fraudeur met de kinderopvangtoeslag", staat er onder meer in. "Je wordt ziedend van zo'n brief, want wij weten dat we geen fraudeurs zijn. Het is een slag in het gezicht", zegt Ouadid.
Ze vertelt dat ze een gelukkig leven leidde samen met man en kinderen. De overheid bestempelde haar als fraudeur in verband met een toeslag voor de buitenschoolse opvang. "We gingen van financieel onafhankelijk tot onze auto die in beslag werd genomen en dat er deurwaarders op de stoep stonden, omdat we zulke grote schulden bij de overheid hadden opgelopen."
Ouadid is kritisch over het feit dat het ministerie van Financiën verantwoordelijk is voor MijnHerstel. "De overheid is hier de dader. Het is krom dat zij gaan bepalen wat mijn leed en schade is geweest", zegt Ouadid.
Die kritiek kwam ook naar voren in het onderzoek van de commissie-Van Dam dit jaar. Slachtoffers moeten een schikkingsvoorstel krijgen "van een onafhankelijk persoon" en niet van het ministerie, vond de commissie.
Compensatie binnen twee jaar
Het ministerie zegt in een reactie zich te hebben ingespannen om de adviezen van gedupeerden mee te nemen in de nieuwe route, maar alle suggesties van alle ouders meenemen, blijkt onmogelijk.
Mensen die zijn erkend als slachtoffer kunnen zich vanaf volgende week inschrijven op MijnHerstel. Doel van het ministerie is dat alle slachtoffers binnen twee jaar zijn gecompenseerd voor economische en emotionele schade.
(Uit privacy-overwegingen wilden niet alle geïnterviewden voor dit artikel met hun achternaam worden genoemd. Die naam is wel bekend bij de redactie).
Tomorrowland voor het eerst gehouden in Shanghai
22 november 2025 20:53
Elektronische dansmuziek is enorm populair in China. Honderden miljoenen gaan er in om, maar door corona heeft de sector een flinke klap gehad. Veel clubs moesten de deuren sluiten en internationale dj's die vroeger meerdere keren per jaar invlogen, konden thuisblijven.
Langzaam herpakt de sector zich. Met dit weekend een primeur: het bekende Belgische festival Tomorrowland houdt de eerste editie in China. Dat gebeurt in Shanghai, onder de naam "The Magic of Tomorrowland." Zelfs "de verrassingsafterparty was volgens mij binnen 1 minuut uitverkocht," zegt de Nederlandse dj Don Diablo (echte naam Don Pepijn Schipper).
Alleen in China
In vijf maanden is een heel complex uit de grond gestampt in het centrum van Shanghai. "Dat kan alleen in China," zegt Don Diablo lachend. Het feest is uitverkocht met 11.000 tickets, al zou het terrein makkelijk het drievoudige aankunnen.
Tomorrowland, dat bekend staat om het visuele spektakel, presenteert in China het thema "Papieren Wereld". "Papier is een van de vier grote uitvindingen van China, en daarom zie je hier overal elementen van papier, schrift en kalligrafie," legt Clinton Lau uit, de lokale organisator. "Elke letter is handgeschilderd," voegt hij trots toe.
Het moet het begin zijn van een langdurige culturele uitwisseling. Don Diablo is daar al mee begonnen. "Vanavond heb ik een speciale gast, een rapper uit China, die op mijn muziek gaat rappen in het Mandarijn", verklapt hij. Fans keken heel erg uit naar dat optreden, vooral "die synergie van elektronische muziek en rap," zei er eentje blij.
Don Diablo is niet de enige Nederlandse artiest die graag in China komt. Nagenoeg alle grote Nederlandse dj's treden al jaren op in China. Vorig jaar was China voor hen de populairste bestemming in Azië. Dat is niet gek, want er valt extreem goed te verdienen en de fans zijn uitbundig. "Ik zag net al een auto rijden die helemaal beplakt was met stickers van mij," zegt Don Diablo.
Censuur
Voor buitenlandse artiesten is het niet makkelijk om zomaar op te treden in China. Entertainment in China is onderhevig aan strenge censuur en de wetten zijn de laatste jaren flink aangescherpt. Zo is obsceniteit bij wet verboden en mogen "de eer en de belangen van China" niet geschaad worden.
Buitenlandse artiesten moeten een vergunning aanvragen voordat ze mogen optreden. De muziek die ze willen spelen, moet goedgekeurd worden. Zingen of rappen ze over seks of drugs of gebruiken ze veel scheldwoorden, dan komt die goedkeuring misschien wel nooit.
Voor dj's is het relatief makkelijk om een vergunning te krijgen, omdat in hun muziek weinig tekst voorkomt. "Er zijn natuurlijk bepaalde dingen die je niet kan doen in China," zegt Don Diablo, "maar ik scheld zelf ook niet veel in de microfoon, dus op zich ben ik vrij safe." Hij hoeft z'n set in principe dus niet aan te passen, vertelt hij.
Weglopen
Er zijn verschillen tussen het Nederlandse en het Chinese publiek op feesten, merkt de Chinese dj Meguru. "Mensen in Amsterdam dansen altijd wel. Maar als je in China slechte muziek draait, loopt iedereen weg."
Deze avond ging het publiek helemaal los bij haar set. Toch wil ze graag optreden in Europa. "Het festival waar ik het liefst wil draaien is eigenlijk niet Tomorrowland, maar Awakenings," bekent ze.
Maar niet voor iedereen is naar Europa gaan voor een feest te betalen. "Ik ben superblij dat Tomorrowland naar China is gekomen," zegt een meisje met een choker. "Ik hoop dat de wereldklasse die Tomorrowland brengt ook de Chinese industrie kan inspireren," voegt ze toe.
Vliegverkeer bij Eindhoven hervat, Defensie neemt maatregelen tegen drones
22 november 2025 20:46
Het vliegverkeer van en naar Eindhoven Airport was zaterdagavond twee uur lang stilgelegd vanwege drones. Rond 23.00 uur werd het civiele en militaire vliegverkeer hervat. Defensie heeft opgetreden en maatregelen getroffen tegen onbemande vliegende toestellen, maar heeft geen details bekendgemaakt.
"Verstoring van vliegverkeer met drones is onaanvaardbaar. Dus treden we hiertegen op", zegt demissionair minister Brekelmans van Defensie op sociale media. Hoeveel drones er gezien waren rondom het vliegveld is niet bekend. Ook is onduidelijk wie de drones heeft bestuurd.
Het vliegveld van Eindhoven is niet alleen een luchthaven: op het terrein zit ook een luchtmachtbasis. De hoeveelheid civiele vluchten vanaf de luchthaven is beperkt in vergelijking met bijvoorbeeld Schiphol.
Enkele tientallen reizigers waren gestrand in de vertrekhal:
Om veiligheidsredenen kan volgens Brekelmans geen informatie worden gedeeld over de getroffen maatregelen. Een woordvoerder van Defensie zegt dat er is opgetreden tegen de onbekende toestellen, maar niet op een vergelijkbare manier als afgelopen vrijdag bij vliegbasis Volkel.
Personeel van de Koninklijke Luchtmacht heeft vrijdagavond geprobeerd een aantal drones neer te halen bij vliegbasis Volkel, zo'n dertig kilometer van Eindhoven Airport vandaan. Brekelmans heeft dat incident eerder vandaag bekendgemaakt.
Bij de luchtmachtbasis waren aanvankelijk vijf en later zo'n tien drones gezien. De toestellen zijn weggevlogen en niet teruggevonden. Welke wapens gebruikt zijn om deze drones neer te halen, is onduidelijk. De potentiële vijand moet niet wijzer worden gemaakt dan die al is, was daarbij de uitleg van de minister.
'Europa staat op scherp'
Diverse Europese landen hebben de afgelopen weken te maken gehad met meldingen van mysterieuze drones. Die werden onder meer waargenomen boven vliegvelden, militaire bases en in België ook nabij een kerncentrale. Volgens experts staat de veiligheidssituatie in Europa op scherp. Ze noemen het aannemelijk dat Rusland in ieder geval achter een aantal van de incidenten zit, maar daar is geen concreet bewijs voor.
Duitse kerstmarktseizoen begonnen met meer betonblokken en barricades
22 november 2025 20:45
Glühwein, lebkuchen en gepofte kastanjes: de Duitse binnensteden zijn weer gevuld met traditionele kerstmarkten. Na de aanslag op een kerstmarkt in Maagdenburg vorig jaar zijn de veiligheidseisen verhoogd. Enkele kleine kerstmarkten konden daarom niet doorgaan, andere worstelen met de vraag hoe de kerstmarkt zijn gemoedelijke sfeer kan behouden.
Op het plein naast de wereldberoemde Dom van Keulen heerst de kerststemming al volop. Op een podium zingt een kinderkoor 'Kling, Glöckchen, klingelingeling', terwijl vanuit houten hokjes bio-braadworst, handgemaakte blokfluitjes en kerstballen worden verkocht. Met 150 kraampjes behoort de Keulse kerstmarkt tot de grootste van Duitsland.
De eerste voorbereidingen begonnen al in februari, vertelt woordvoerder Birgit Grothues. Veiligheid is daarbij een belangrijk thema: "We stemmen alles af met de lokale autoriteiten en hebben ook eigen beveiligers ingehuurd."
Beweegbare barricade
Het plein ligt deels verhoogd, wat de markt enigszins beschermd tegen kwaadwillenden met een voertuig. Naar aanleiding van de aanslag in Maagdenburg zijn er maatregelen genomen bij de enige weg voor voertuigen naar het plein. "Die moet toegankelijk zijn voor hulpdiensten en leveranciers. Daarom is er nu een beweegbare barricade gebouwd."
In Maagdenburg misbruikte aanslagpleger Taleb A. precies zo'n toegangsweg, door met zijn auto op hoge snelheid de kerstmarkt op te rijden. Er vielen zes doden en ruim driehonderd gewonden. A. staat op dit moment terecht voor meervoudige moord. Hij zou zich hebben gekeerd tegen de vermeende islamisering van Duitsland.
Uitgerekend voor de kerstmarkt in Maagdenburg dreigde dit jaar afgelasting, omdat het veiligheidsplan volgens de deelstaat tekortschoot. Met meer betonblokken en een verbodszone voor zware voertuigen kon de markt toch open. De stad investeerde een kwart miljoen aan nieuwe maatregelen.
Zulke kosten drukken op de organisatie van de wintertraditie. In Overath, een stadje ten oosten van Keulen, is de kerstmarkt afgelast na onenigheid over wie de kosten moest dragen. De stad Kerpen heeft de kerstmarkt omgedoopt tot een kleinere eetmarkt, zodat er minder veiligheidsmaatregelen nodig zijn.
In dubio: gaan of niet gaan?
De anti-terreurblokkade valt bezoekers van Keulse kerstmarkt bij binnenkomst op. "Toen ik hier aankwam, dacht ik toch even: kan hier een auto komen en hoe? Maar nee dus!" zegt de Nederlandse Jolande. "Je ziet vooral aan de buitenkant dat het is veranderd. Daar zie je ook meer politie", zegt Bärbel uit Oldenburg.
Veel bezoekers zijn er vrij gelaten onder. "Ik laat het feest niet afpakken door een ingebeeld gevaar", zegt de gepensioneerde Torsten uit Bonn. "Het plezier gaat weg als je het gevoel hebt dat je hier alleen onder politiebeveiliging kunt rondlopen."
De Keulse student Imara heeft wel getwijfeld om te gaan. "Ik zat in dubio: is het veilig om te gaan? Als ik niet ga, wint de angst." Buiten het marktterrein vindt een vrouw dat de kerstmarkt zijn onschuld heeft verloren. "Vroeger was het gemoedelijker, nu kijken mensen elkaar wantrouwend aan." Veilig voelt ze zich niet op de kerstmarkt, omdat iedereen een mes in de tas kan meenemen.
Gemoedelijkheid behouden
De mogelijke veiligheidsmaatregelen zijn ook in Keulen beperkt. Toegangspoortjes en tassencontrole zijn niet mogelijk, vanwege de hoge bezoekersaantallen en de hoeveelheid ingangen. Ook zijn er op het plein uitgangen van parkeergarages, die toegankelijk moeten blijven.
De vriendinnen Kissy, Bärbel en Kristien halen hun schouders op. "Het hoort erbij", zeggen ze. Volgens Birgit Grothues van de organisatie is het goed gelukt om de gemoedelijkheid te behouden. "Doordat de veiligheidsmaatregelen niet te zichtbaar zijn", zegt ze.
Sinds de aanslag op de kerstmarkt in Berlijn in 2016 is men al meer gewend geraakt aan hekken en betonblokken, vervolgt ze. Bovendien lijden de bezoekersaantallen er niet onder. "Wij ontvangen in vijf weken zo'n vier tot vijf miljoen bezoekers, ook veel Nederlanders."
Student Imara heeft geen spijt van haar besluit om toch te gaan. "Het is gewoon cool om hier rond te dwalen met een warme punch in je hand. Dat is Kerst."
Toch een deal op klimaattop, maar enthousiasme ontbreekt
22 november 2025 19:41
Het is de bijna tweehonderd aanwezige landen een dag na het verstrijken van de deadline toch gelukt tot een klimaatakkoord te komen. Dat gebeurde nadat de EU overstag ging en de voorzitter over de bezwaren van Colombia heenstapte. Dat land maakte tijdens een chaotische slotzitting bezwaar tegen de deal.
In het akkoord zijn met name afspraken gemaakt over geld voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering. De EU lag tot het laatste moment dwars, omdat er met geen woord wordt gerept over het verminderen van CO2-uitstoot, terwijl dat wel de veroorzaker is van klimaatverandering.
Colombia uitte op het laatste moment ook bezwaren over het onvermeld laten van de noodzaak om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.
Bekijk het moment dat Colombia bezwaar maakt:
Toen de EU uiteindelijk ging, kon de voorzitter afhameren. Dus toch liever een "zwakke deal", zoals Eurocommissaris Hoekstra van Klimaat het concept gisteren noemde, dan geen deal. Na het afhameren ging Colombia nog dwars liggen, maar de voorzitter besloot dat dat een besluit niet in de weg hoefde te staan.
Tegen persbureau Reuters zei Hoekstra kort voordat het akkoord werd gesloten, dat de EU graag meer had gehad. "De deal is een stap in de goede richting. We hadden liever meer ambitie op alles gehad. Maar we zetten hiermee wel een belangrijke stap voorwaarts als het om het financieren van aanpassing aan klimaatverandering gaat."
Voor ontwikkelingslanden zijn deze aanpassingen belangrijk, omdat zij de meeste last gaan hebben van klimaatverandering. Zij moesten veel toegeven, maar gingen uiteindelijk toch ook akkoord.
Onvrede bij EU
Dat de EU grote moeite heeft met het akkoord, blijkt wel uit het feit dat tot op het laatste moment is onderhandeld. Achter de schermen is te horen dat vooral Frankrijk zich tot op het laatst verzette tegen de slottekst, uit onvrede over het gebrek aan plannen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken.
Het is opvallend dat juist Frankrijk die rol speelde binnen het Europese blok. Zo'n twee weken geleden waren het diezelfde Fransen die met succes eisten dat Eurocommissaris Hoekstra zijn klimaatdoel zou afzwakken.
Ondanks de ergernis over het ontbreken van een plan om fossiele brandstoffen af te bouwen, of manieren om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graad Celsius te houden, klonk uiteindelijk ook bij de EU-delegatie applaus.
Niks over steenkool, olie, gas
Twee weken vergaderden ministers en delegaties in Brazilië. Deze top had, in tegenstelling tot voorgaande toppen, geen duidelijk thema. Het ging onder meer over aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering, geld daarvoor, geld voor fondsen voor klimaatschade, koolstofmarkten, een speciaal bossenfonds en rechtvaardigheid in de energietransitie.
Fossiele brandstoffen stonden niet op de agenda. Een groep landen, waaronder Nederland, probeerde wel meermaals daar aandacht voor te vragen.
Demissionair minister Hermans van Klimaat en Groene Groei maakte bekend volgend jaar samen met Colombia een top over het afbouwen van fossiele brandstoffen te organiseren. Maar het is landen dus niet gelukt afspraken hierover in het akkoord te krijgen. Een groot deel van de olielanden lag dwars. Met name Saoedi Arabië bleek tegen elke vermelding van fossiele brandstoffen.
Ook over bossen geen akkoord
Naast het verbranden van fossiele brandstoffen is het kappen van oerwoud een oorzaak van het opwarmen van de aarde. Brazilië wilde plannen maken om ontbossing tegen te gaan. Daarom organiseerde het land de top in Belém, een stad in het Amazonewoud.
Voorafgaand aan de top lanceerde Brazilië een 'bossenfonds'. Landen met oerwoud krijgen vanuit dat investeringsfonds geld als ze ontbossing tegengaan. Uiteindelijk moet het fonds ruim 100 miljard euro gaan bevatten.
Tot dusver is een kleine 6 miljard euro opgehaald. Om het fonds van de grond te krijgen moet er dus nog fors meer geld bij komen.
Er werd ook een 'routekaart' tegen ontbossing beloofd, maar omdat ook daar de aanwezige landen het niet over eens werden, bereikte ook die niet het eindakkoord. Voor zowel bossen als fossiele brandstoffen moeten er aparte stukken worden behandeld, zonder officiële status.
Inheemse leiders
President Lula koos niet alleen voor de Amazone vanwege het regenwoud maar ook voor inheemse inspraak. In de Amazone wonen honderden stammen die afhankelijk zijn van het regenwoud en er ook voor zorgen. Inheemse bewoners konden nu afreizen naar de top, wat ze in groten getale deden.
Door hen werd voor het eerst in jaren weer gedemonstreerd. Bij vorige toppen was dat lastiger omdat ze plaatsvonden in landen met autoritaire regimes, zoals Egypte, Dubai en Azerbeidzjan.
Het is de vraag hoe inheemse groepen op het akkoord zullen reageren, nu geen akkoorden zijn gesloten over zowel de oorzaak van klimaatverandering als over ontbossing.
De Braziliaanse president Lula ontmoet inheemse leiders op de klimaattop: